Op pro-anorexia-websites zijn gevaarlijke ‘coaches’ actief, blijkt uit recent onderzoek. Naast het geven van schadelijke afvaladviezen is er soms sprake van intimidatie, bedreiging en zelfs seksueel misbruik.
Nepcoaches
Fora en chats van pro-ana-websites hebben steeds meer te maken met nepcoaches, die werken als loverboys, zo lieten eetstoornis-experts afgelopen maand weten in een noodoproep aan politici en politie. De coaches maken gebruik van de onzekerheid van de site- bezoekers – door hun eetstoornis kwetsbare meisjes en vrouwen – en chanteren en manipuleren hen om zo naaktfoto’s en zelfs sex los te peuteren. Een officieel onderzoek heeft bevestigd hoe heftig de situatie is.
Eetstoornis als levensstijl
Sites over pro-ana (‘professioneel anorectisch’) zijn sowieso omstreden. “Ze zijn gericht op de promotie van anorexia nervosa. Bezoekers delen er bijvoorbeeld tips over hoe je je eetstoornis verborgen kunt houden voor de buitenwereld of welke laxeerpillen je het beste kunt gebruiken. Ook wisselen ze afbeeldingen van brood- magere lijven uit als zogenaamde ‘thinspiration’,” vertelt Nadine Fischer, hoofdredacteur van Proud2Bme.nl. Dat is een site voor mensen die problemen hebben met hun zelfbeeld, eten en alles wat daarmee te maken heeft. Proud2Bme.nl werkt samen met GGZ Rivierduinen Eetstoornissen Ursula en het Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel om de situatie rondom anorexiacoaches in kaart te brengen. “Een eetstoornis is iets heel eenzaams, en op pro-ana-sites zoeken mensen die eraan lijden buddy’s bij wie ze steun vinden om hun doel te bereiken: zo dun mogelijk worden.” Juist nu mensen zoveel thuis zitten, zoeken ze hun heil op de deze fora en chats. “De ziekte wordt daarop neergezet als een way of life. Er wordt over gepraat en geschreven alsof het iets wenselijks is. Bezoekers motiveren elkaar in het afvallen op een nare en ongezonde manier. Zo stimuleren ze elkaar met woorden als: ‘Je wilt toch geen vies vet varken blijven?’. Ook geven ze advies over hoe je beste kunt overgeven.”
Gedwongen sex
Onlangs is duidelijk geworden dat er allerlei zogenaamde coaches actief zijn op de pro-ana-sites. Nadine: “Hoewel ze zich soms voordoen als vrouw, zijn het vaak mannen van tussen de twintig en dertig die hun slachtoffers benaderen door ze hulp aan te bieden bij het afvallen.” Soms doen ze dat op een begripvolle manier, met het geven van complimentjes en het inspelen op onzekerheden door die te bevestigen. Maar ook een zakelijke aanpak komt voor. Dan presenteren ze zich als experts op het gebied van voeding en afvallen en laten ze bijvoorbeeld eetschema’s en foto’s zien van mensen die ze al zouden hebben geholpen. Zo creëren ze vertrouwen. Maar al snel na het eerste contact vragen ze om foto’s of filmpjes in ondergoed of helemaal zonder kleren, met als reden dat ze moeten weten hoe het lichaam van de vrouwen eruitziet om het juiste dieetadvies te kunnen geven. Waarmee veertig procent vervolgens instemt.
Ook willen ze vaak afspreken, wat in sommige gevallen, zogezegd als bedankje voor de ontvangen hulp, uitmondt in gedwongen sex. Ondertussen leggen ze strenge regels op, bijvoorbeeld over wat je mag eten op een dag en hoeveel je moet sporten, en geven ze straf als je die regels overtreedt. Zoals dat je jezelf moet snijden. Als je niet ingaat op wat deze mannen willen, krijg je bedreigingen naar je hoofd gesmeten (‘Dan kom ik je opzoeken’) of word je uitgescholden (‘Dan help ik je niet en zal je altijd een dikzak blijven’). Het gevaarlijke van deze sites is dat ze veelal afgeschermd zijn, en dus lastig te controleren zijn voor de familie van de slachtoffers.
Geen oog voor de gevaren
Hoe deze nepcoaches zo ver kunnen gaan? “Een eetstoornis is een ziekte die je compleet overneemt,” legt Nadine uit. “De wens om af te vallen is te vergelijken met een verslaving. Mensen met een eetstoornis willen er alles aan doen om hun doel te bereiken. Ze zien daarom alleen maar de voordelen van zo’n coach, en sluiten hun ogen voor de mogelijke gevaren. Bovendien kunnen ze, als ze al ondervoed zijn geraakt, niet meer helder denken.” Het is onbekend hoeveel van de naar schatting 7000 anorexiapatiënten in Nederland (waarvan 90 procent vrouw) ook daadwerkelijk contact heeft met zo’n coach, maar elk geval is er natuurlijk een te veel. “Zelfs ‘gewone’ anorexia-coaches, die misschien niet uit zijn op seksueel misbruik maar wel aanzetten tot extreem afvallen, zijn potentieel gevaarlijk. In ons onderzoek bevelen we dan ook met klem aan om meer bewustzijn over deze situatie te creëren. Ook adviseren we de politie de opdracht te geven om met virtuele lokpersonen deze mannen af te schrikken of zelfs op te sporen. Want iedereen moet weten dat deze personen zichzelf dan wel coach noemen, maar absoluut niet de bedoeling hebben om te helpen.”
Tekst: Carlijn Simons | Beeld: iStock
