Ze woonde en werkte in het meest gesloten land ter wereld: Saoedi-Arabië. Daar sprak Annemarie van Geel met vrouwen over hun leven, de liefde en mode. Ze schreef er het boek Hakken in het Zand over.
Gescheiden leven
"Het Midden-Oosten was niet nieuw voor me, ik had al in Koeweit en Jemen gewoond en gewerkt. Maar het bleek niet makkelijk om Saoedi-Arabië in te komen; voor Westerlingen is het nog steeds een heel gesloten land. Toch lukte het via mijn netwerk. Ik sprak voor Hakken in het Zand met zakenvrouwen, studentes, activistes, Islamitische predikanten en nog veel meer vrouwen, en ze bleken verrassend open en hartelijk. Saoedische vrouwen vinden Saoedi-Arabië een heel modern land; technologische vooruitgang is belangrijk. Ze hebben net als wij de nieuwste iPhones, zijn ook verbonden met de rest van de wereld door internet en tv, hebben restaurants waar eten uit de hele wereld wordt geserveerd en ze hebben toponderwijs. Ze vinden het fijn dat ze leven in een land waar mannen en vrouwen grotendeels gescheiden werken, studeren en uitgaan. Ze zien seksuele intimidatie namelijk als een groot probleem van het Westen. Natuurlijk denken niet alle vrouwen hetzelfde; de positie van de vrouw is een veelbesproken onderwerp. Er zijn vrouwen die activistisch zijn, maar er zijn er ook die zeggen: ‘Ik wil helemaal niet autorijden. In westerse landen moeten vrouwen alles zelf doen. Ik heb een chauffeur die me rijdt’.”
Voogdijschap
“Ook het voogdijschap is een onderwerp waar de meningen over verschillen. Het voogdijschap houdt in dat vrouwen hun hele leven minderjarig worden gehouden door hun mannelijke voogd. Echtgenoten of vaders bepalen of ze mogen werken, studeren of een operatie mogen ondergaan. Dat zijn heftige onderwerpen en voor veel vrouwen het grootste obstakel op de weg naar gelijke rechten. Ik sprak bijvoorbeeld met Samar, die actie ondernam tegen dit systeem en haar vader aanklaagde omdat ze hem uit zijn voogdijschap over haar wilde zetten. Maar er zijn ook vrouwen als Rowda, zij zette juist een campagne op vóór het behoud van het mannelijke voogdijschap over vrouwen. Wat veel mensen niet weten, is dat Saoedische vrouwen ook gewoon op Tinder zitten. Social media is belangrijk; het YouTube-gebruik is in Saoedi-Arabië het hoogste van de wereld. Er wordt ook veel getwitterd, al wordt dat wel lastiger door het huidige bewind dat steeds minder vrijheid van meningsuiting toelaat. Vaak ontstaan er belrelaties. Of geliefden ontmoeten elkaar wel in real life, maar dan stiekem."
"Ik zag in een winkelcentrum een keer een jongen en een meisje. Flirten mag niet, maar hij probeerde haar ogen te vangen; ze keek terug. De rits van haar tas stond open en de jongen stopte er zo onopvallend mogelijk een briefje in met zijn telefoonnummer. Op die manier proberen ze met elkaar in contact te komen. Maar toch gebeurt het nog weinig dat stellen elkaar spontaan ontmoeten en dat daar een huwelijk van komt. Maha lukte het wel. Zij werd verliefd op Awad en hun families stonden gelukkig achter hen. Ik mocht bij hun bruiloft zijn, dat was heel speciaal. Ongetrouwde mannen en vrouwen wonen meestal tot hun huwelijk bij hun ouders. Er wordt ‘uit huis getrouwd’. Iemand zomaar mee naar huis nemen voor een nacht, kan en mag niet. Dat is maatschappelijk niet geaccepteerd. Uithuwelijking komt nog steeds veel voor. Theoretisch gezien mag een vrouw ‘nee’ zeggen tegen een uitgezochte echtgenoot, maar veel vrouwen trouwen toch.”
Designer abaya's
“In het openbaar een koffiedate plannen of een wijntje doen, kan niet. Alcohol is verboden en mannen en vrouwen kunnen in het openbaar bijna niet afspreken. De laatste twee jaar verandert het een beetje: langzaamaan komen er gemengde kantoren en koffiezaakjes waar ze elkaar voorzichtig kunnen ontmoeten, al is in openbaar affectie tonen nog steeds uit den boze. Sinds afgelopen najaar zijn restaurants niet meer verplicht om verschillende ingangen voor mannen en vrouwen te hebben. Voor die tijd controleerde de religieuze politie de bouwtekeningen van nieuwe restaurants op gescheiden deuren. Vrouwen gaan graag samen naar het winkelcentrum. Op straat dragen ze een abaya, ze vertelden me dat daar regelmatig gewoon een joggingbroek onder zit. Een bad hair day? Geen probleem, door de hoofddoek ziet toch niemand het. Fashion statements maken ze met hun abaya, daar zit een hele mode-industrie omheen. Vrouwen gaan steeds meer andere kleuren dan zwart dragen: donkerblauw of zelfs roze. Er zijn ook abaya’s met Swarovski-kristallen of van merken als Gucci en Louis Vuitton. Aan de abaya kun je zien uit wat voor familie iemand komt. De upper class koopt designer-kleding en tassen van Chanel en Dior, die ze elkaar showen, niet in het openbaar, maar gewoon als ze thuis zijn.”
Tekst: Annemieke Reesebos | Beeld: iStock
Bron: iStock | Beeld: Annemieke Reesebos
