Een op de tien vrouwen heeft te maken met menstruatie-armoede. Dat betekent: geen geld hebben voor tampons of maandverband als je ongesteld bent. Een serieus probleem, óók in Nederland.
Afweging
“Eten of maandverband? Dat is een afweging die ik maandelijks moet maken en dan kies ik voor het eerste”, zegt de 24-jarige Lisa*. Ze is niet de enige. In het Verenigd Koninkrijk was er al in 2017 onderzoek gedaan naar Period Poverty, ook wel menstruatie-armoede genoemd. Nu zijn er ook in Nederland cijfers bekend
Ontwikkelingsorganisatie Plan International Nederland onderzocht in hun onderzoek Bloedserieus schaamte rond het menstrueren bij duizend meisjes & vrouwen tussen de 12 en 25 jaar. Wat blijkt? Ongeveer één op de tien heeft weleens problemen gehad om aan menstruatieproducten te komen, omdat ze geen geld had. Een veelgehoorde reactie op Facebook onder de nieuwsberichten.hierover is: ‘Een pakje tampons huismerk kost toch maar een euro?’ Mascha Singeling, water-, sanitatie- en hygiëne-expert bij Plan International Nederland, zegt daarop: “Er heerst nog steeds armoede in Nederland. Voor sommige mensen is een paar euro veel geld.” Ook vertelt ze dat iedereen anders menstrueert. “Voor de een is een pakje huismerk tampons genoeg, terwijl de ander wel twee pakjes nodig heeft, omdat zij veel heftiger en langer menstrueert.”
Lees ook: 3 redenen waarom de menstruatie-emoji heel handig is
Taboe rond menstruatie
Niet alleen het geld, maar ook het taboe rondom menstruatie speelt een rol. 34 procent van de ondervraagde jonge vrouwen vindt het ongemakkelijk om met vrienden hierover te praten en 19 procent geeft aan dat er binnen hun gezin niet over wordt gesproken. Ook Lisa durft er niet met vrienden en familie over te praten. “Het gaat maar om een paar euro, maar ik schaam me dood dat ik dat niet kan betalen. Als het een tandartsrekening van tweehonderd euro zou zijn, zouden mensen het wel begrijpen. Nu ben ik bang dat ze het raar vinden. Menstruatie is een taboe, en een financiële struggle ook. Het is een dubbeltaboe.” Lisa vertelt hoe ze haar maandverband zolang mogelijk in probeert te houden. “Tot het echt niet meer gaat. Dan prop ik wc-papier in mijn onderbroek.” Daar kleven gezondheidsrisico’s aan. Mascha: “Wc-papier verpulvert heel snel en kan in je vagina komen. Dit kan zorgen voor vaginale infecties, baarmoederinfecties en zelfs leiden tot ontstekingen in je baarmoeder.” 2 procent van de vrouwen herbruikt haar maandverband of tampon. Dit wordt sterk afgeraden. “Het kan een toxic shock, een ernstige vorm van infectie veroorzaken.”
Liever luiers
‘Ongesteld zijn is geen keuze. Doneren wel’, zo luidt de leuze van het feministisch collectief de Bovengrondse. Ook zij deden onderzoek naar dit probleem. Ze spraken met 170 vrouwen die onder of rond de armoedegrens leven, en 50 organisaties, zoals Het Leger des Heils en de Voedselbank. Marthe, een van de oprichters van de Bovengrondse, vertelt: “We spraken met vrouwen die de deur niet uitgingen tijdens hun menstruatie. Bij sommige mensen is het echt de keuze: groente op tafel of maandverband kopen. Of een moeder die liever luiers voor haar baby koopt, dan maandverband voor zichzelf.” Op social media begonnen mensen over wasbaar maandverband en de menstruatie-cup. Voor dak- en thuislozen is dat volgens Marthe geen goede optie. “Ze hebben bijna geen toegang tot sanitaire voorzieningen. En een cup en wasbaar maandverband moet je wassen.”
Oplossing
De Bovengrondse initieerde Het Damesverband, een inzamelactie om tampons en maandverband te regelen voor de honderden vrouwen waarvan tijdens ons onderzoek bleek dat ze die niet of nauwelijks kunnen betalen. Een actie zoals Het Damesverband is natuurlijk mooi en goed, maar wel tijdelijk. Wat zou een structurele oplossing zijn voor menstruatie-armoede? De Bovengrondse pleit voor het makkelijk verkrijgbaar maken van tampons in openbare gelegenheden zoals scholen en inloophuizen. En dat het taboe dat rust op alles rondom de menstruatie verdwijnt, zodat mensen durven te vragen om producten op school. En minstens zo belangrijk: weg met het taboe dat rust op de schrijnende armoede in Nederland.” Ook Plan International Nederland vindt dat maandverband makkelijker verkrijgbaar moet zijn én dat het onderwerp ‘menstruatie’ bespreekbaar wordt. “Dit onderwerp wordt makkelijk weggewuifd als iets wat geen probleem is. Daar moet verandering in komen.”
Wegens privacyredenen zijn namen gefingeerd.
Tekst: Jill Waas | Beeld: iStock
