De coronacrisis mag dan op zijn retour lijken, nu pas wordt duidelijk hoe ernstig de gevolgen zijn voor jonge vrouwen in Libanon. Een achteruitgang voor vrouwen, zo noemt Plan International de huidige situatie.
Huiselijk geweld
Twee à drie maanden lang zaten veel jonge meisjes en vrouwen in Libanon compleet opgesloten in huis. Of ze daar ook scholing kregen en op welk niveau, was maar de vraag. “Vaders vinden het vaak al niet heel belangrijk dat hun dochters naar school gaan, maar nu kwamen ze helemaal het huis niet meer uit”, legt regiomanager Lieke van Tooren van Plan International uit, die normaal vanuit Libanon werkt, maar terugkeerde vanwege de coronacrisis. “Als er al iemand bood- schappen mocht doen, dan was het de vader of broer. We hebben verschillende onderzoeken gedaan en je ziet dat er veel meer stress en angst is en dat er veel meer huiselijk geweld wordt gerapporteerd.” De 15-jarige vluchteling Amira vertelt: “Alles is anders. Ik mis mijn normale leven, ik mis mijn vrienden en ik voel me gestrest omdat ik de hele dag thuis zit. Mijn ouders zijn gestrest vanwege de lockdown en daardoor schreeuwen ze tegen ons of slaan ze ons.”
Revolutie
Lieke: “De gezondheidscrisis door corona is in het hele Midden-Oosten nooit een heel groot issue geweest. Dat kwam doordat ze al heel vroeg in complete lockdown gingen, compleet met avondklok, militairen op straat en een verbod op het gebruik van voertuigen. Maar de sociale en economische crisis is des te groter.” Libanon heeft het grootste aantal vluchtelingen per hoofd van de bevolking wereldwijd. Er verblijven tussen de één en anderhalf miljoen Syrische vluchtelingen en 180.000 Palestijnse vluchtelingen in het land. Plan International zet zich al jaren in om meisjes en jonge vrouwen te ondersteunen en terug naar school te krijgen, maar ook om hen voorlichting te geven. Praten over onderwerpen die thuis niet worden besproken, zoals menstruatie, seksuele voorlichting, (seksueel) geweld en hoe ze zich hiertegen kunnen wapenen en wat hun rechten zijn.
Libanon was voor de coronacrisis eigenlijk al bankroet en het politieke stelsel is behoorlijk corrupt. Sinds oktober vorig jaar zijn honderdduizenden mensen de straat op gegaan om te strijden voor politiek-economische verandering. Lieke: “Er was echt een revolutie gaande, die werd gedreven door jonge mensen met veel vrouwen aan het voorfront. Zij vochten voor hun stem en er leek eindelijk iets te gaan veranderen, maar daar kwam toen de coronacrisis overheen. De munt is enorm gekelderd, alles is vijf keer zo duur geworden en de armoede is door deze crisis bovenop een crisis nog meer toegenomen. Ze denken dat nu zestig procent van de mensen onder de armoedegrens leeft. Gendergelijkheid heeft drie stappen terug moeten doen, want prioriteit is nu zorgen dat mensen niet doodgaan.”
Uitgehuwelijkt
Met name jonge meiden lijden onder de gevolgen. “We zijn bang dat die meiden van veertien, vijftien jaar straks, als alles weer wordt opgestart, niet meer terug naar school of het buurthuis gaan, omdat het vanuit het gezin niet verwacht wordt. Het risico bestaat ook dat door de financiële crisis meer minderjarigen worden gedwongen tot kinderarbeid, omdat ze voor hun gezin geld moeten verdienen. Of dat veertien- of vijftienjarige meisjes worden uitgehuwelijkt. Vaak is dat namelijk een financiële keuze: je hoeft een mond minder te voeden, voor je dochter wordt gezorgd, al is dat vaak door een veel oudere man. Eenmaal getrouwd mogen de meisjes niet meer naar school.” “Ik wil niet trouwen voor mijn achttiende. Ik wil mijn opleiding afmaken en mijn dromen najagen”, zegt Amira. Ze volgde de life skills sessies van Plan International, waar ze o.a. leerde over de gevaren van kindhuwelijken en weerbaarheidslessen kreeg.
Maandverband
Ook ogenschijnlijk simpele dingen als maandverband kopen zijn ineens een probleem. Lieke: “Een van die meiden vertelde dat ze in ons programma had geleerd over seksuele gezondheid en hoe ze zelf haar eigen spullen ging kopen. Maar nu ze noodgedwongen thuis zat zei ze: ‘No way dat ik mijn vader ga vragen om maandverband te kopen voor mij.’ Daarnaast hebben gezinnen nu ook gewoon geldproblemen, waardoor zoiets geen prioriteit krijgt. Plan International is tijdens de lockdown niet alleen (financiële) noodhulp gaan bieden en voedsel- en hygiënepakketten gaan verstrekken, maar sociaal werkers proberen ook de connectie met die meiden te houden via telefonisch contact en online groepen om hen zo psychosociale hulp te blijven bieden. Ook hebben we aan vierduizend meisjes in Libanon educatiepakketten uitgedeeld, zodat ze thuisonderwijs op niveau kunnen blijven volgen. Zo proberen we de connectie te houden en hopen we dat ze straks hun opleiding toch weer oppakken.”
Tekst: Jill Waas | Beeld: iStock
