Vier vragen over de Bende van Oss

Het Nederlands Film Festival opent woensdagavond met de première van de Bende van Oss, een film over het criminele verle...

Het Nederlands Film Festival opent woensdagavond met de première van de Bende van Oss, een film over het criminele verleden van de Brabantse industriestad. Tegelijk verschijnt een nieuw boek over de roerige gebeurtenissen in Oss tussen 1890 en 1940.

Vier vragen aan co-auteur en cultuurhistoricus Gerard Rooijakkers.

De bende van Oss: mythe of historische realiteit?

‘Het is zeker geen mythe. Je kunt gerust spreken van een bende met verschillende bendekenmerken, al zijn die onvergelijkbaar met de huidige strak georganiseerde criminaliteit of maffia. De delicten zijn écht gepleegd: tussen 1924 en 1935 kwamen door geweld 24 mensen om het leven. In totaal 1100 delicten zijn terug te voeren op 1480 daders en medeplichtigen uit Oss en de omliggende dorpen.’

Waarom spreekt de bende van Oss zo tot de verbeelding?

‘Er zijn talloze redenen te bedenken. De associatie met één plaats spreekt tot de verbeelding net zoals de terreur, intimidatie, repercussies voor het klikken. De bende kent geen enkele schroom en is nietsontziend voor het eigen milieu. Er werd een taboe doorbroken door ook kerken en pastoors te beroven. En omdat de politie er niet in slaagt om zaken op te lossen, krijgt Oss jarenlang ongekend veel aandacht in de landelijke publiciteit.’

Over het ruige verleden van Oss is al veel gezegd en geschreven. Wat is het belangrijkste nieuws dat u heeft ontdekt?

‘Voor het eerst benoemen we man en paard: bijnamen én namen van families waarvan nazaten nog steeds in Oss wonen. Voor de geschiedenis is het nodig om te weten wie welke rol heeft gespeeld. Verder vonden we ontzettend veel nieuwe details uit processtukken en publiceren we voor het eerst schokkende beelden van moordslachtoffers.’

Heeft die zwarte periode nog uitstraling op het Oss van nu?

‘De stad Oss heeft al generaties lang het negatieve imago van messentrekkers. Voor het eerst durft de gemeente dat onder ogen te zien. Er is bijvoorbeeld een Brabantse première van de film in Oss en het stadsbestuur komt kijken. Dat was 10 jaar geleden ondenkbaar. Maar het imago van Oss is niet verbeterd en zal niet veranderen. Die illusie moet je niet hebben en dat moet je niet willen. Beter een negatieve identiteit dan geen identiteit, zoals Almere.’

OSS (ANP)

Laatste nieuws