Social media slecht voor ons zelfbeeld? Journalist Bente maakt korte metten met dat vooroordeel.
Hashtags
"We gaan twee jaar terug in de tijd. Ik pitch ergens in een kantoor in Parijs mijn idee voor een website. In die pitch maak ik korte metten met social media. Ze maken onzeker, zijn slecht voor onze eigenwaarde en er moét een tegenhanger komen, mijn website dus. Om te laten zien dat foto’s met hashtags als #wokeuplikethis en #lookatmelivingmybestlife het echte leven niet weerspiegelen. Om een lang verhaal kort te maken, social media zijn de slechteriken en mijn website de redder in nood. De jury is enthousiast en de website komt er. Twee maanden later sterft de site een stille dood. 2019. Ook nu nog hebben apps als Instagram, WhatsApp en Facebook het te verduren. De media strooien met koppen als ‘Jongeren depressief door Instagram’ (RTL Nieuws) en ‘Social media slecht voor gezondheid, kinderen, relaties en democratie’ (NRC). Op de website van het GGZ worden zeven redenen genoemd waarom je moet minderen met social media: het wakkert narcisme aan, verhoogt de kans op een eetstoornis, versterkt groepsdruk en kan depressies veroorzaken. Nou, dat is nogal wat…"
Monsters
"Social media zijn de monsters onder ons bed, en wij slechts de weerloze kinderen. Twee jaar geleden geloofde ik dat. Sterker nog, ík was degene die apps als Instagram afschilderde als Het Grote Kwaad. Totdat ik ontdekte waaróm mijn website langzaam doodbloedde. Er viel niets te bestrijden, omdat het kwaad niet bestond. Juist het tegendeel is waar. Social media zijn goed voor ons. Het maakt ons gelukkig, we hebben het nodig. Ga maar na. Word je niet blij als je met een vriendin ontiegelijk lelijke selfies uitwisselt via DM? Voel je je niet een stuk minder eenzaam als je even kunt appen met je familie als je alleen bent? Is het niet fijn om even te scrollen door je tijdlijn als de verveling toeslaat of je niet kunt slapen? Zo haalde ik juist troost uit het scrollen door Instagram tijdens de moeilijke dagen gedurende mijn burn-out. Niet door foto’s te checken van de Kim Kardashians van deze wereld, wel door het volgen van accounts over zelfliefde."
"Jazeker, die bestaan. Klinkt een beetje tuttig misschien, maar er lopen verschillende influencers op deze aardbol rond die wél het beste met je voor hebben. Echt waar. Zo word ik altijd blij van de posts van @Bodyposipanda en @Lucymountain. Laatst nog plaatste Mountain een video waarin ze de strijd aangaat met apps die je complete lichaam fotoshoppen in één enkele swipe. Lucy: ‘We are saying to ourselves that we are not good enough. […] We have the power to stop making ourselves and other women feel like shit. Delete Facetune, delete the apps.’ Ze maakte ook een video over het omarmen van je cellulite – waarom schamen we ons daar in godsnaam voor? – en plaatst regelmatig posts waarin ze fitness gerelateerde onzin als detox-thee en maaltijdvervangende shakes hard onderuithaalt met een flinke dosis humor en sarcasme."
Honderd hondenkoppies
"Misschien is de Facebookgroep die ze onlangs oprichtte wel het grootste bewijs dat social media ook goed voor ons kunnen zijn. In Team NOBS (no bullshit) helpen 7500 leden, vooral vrouwen, elkaar om niet in de vallen te trappen die de dieetwereld voor ons uitzet. Ze moedigen elkaar aan om niet bang te zijn voor de door mannen gedomineerde sportscholen, vangen elkaar virtueel op als iemand moeite heeft met het accepteren van haar lichaam en plaatsen, naast gezonde voedingstips, ook die enorme bak popcorn die ze een uur geleden verorberd hebben. Zo’n foto wordt vervolgens een lange portretserie van avondsnacks die dus gewoon moeten kunnen, ook als je gezond wilt leven. Maar het mooiste zijn nog de berichten die eigenlijk niets met het oorspronkelijk idee van de groep te maken hebben. Laatst nog postte iemand dat ze doodzenuwachtig was voor een sollicitatie, mensen tips hadden om wat zelfverzekerder te zijn. Het resultaat was een stortvloed aan bruikbare tips én heel veel je-gaat-dit-rocken- reacties. Onder een post waarin iemand vroeg om hondenfoto’s omdat ze een kutdag had, stonden meer dan honderd hondenkoppies."
Billenfoto's
"Langzamerhand krijgt ook de rest van de wereld door dat sociale netwerken toch niet de monsters zijn waar we lange tijd zo bang voor zijn geweest. Een kop in de Volkskrant van enkele maanden geleden: ‘Nieuw onderzoek wijst uit: sociale media maken jongeren helemaal niet ongelukkig.’ En onlangs verscheen er een artikel in Trouw over apps als Instagram en Facebook, en dat deze niet zorgen voor slechtere nachten. Psycholoog Peter van der Velden in het artikel: “Sociale media zijn niet de oorzaak van problemen. Wij hebben aanwijzingen gevonden dat eerder het omgekeerde geldt: mensen met psychische problemen en slaapklachten gaan vaker sociale media gebruiken. Natuurlijk verschenen in diezelfde periode nog steeds artikelen waarin social media wél de reden zijn om ’s nachts het licht aan te houden. ‘Crack voor mediaverslaafden’, noemt de Amerikaanse informaticus Cal Newport het in zijn boek Deep Work."
"Volgens Newport komen we rust, creativiteit, goede sociale contacten en concentratie tekort door een overmatig gebruik aan social media. En nog steeds zijn er duizenden, misschien wel miljoenen vrouwen die elke dag onzeker worden door perfecte foto’s op de apps. Dat social media in deze gevallen wél schadelijk zijn, begrijp ik heel goed. Maar hebben we niet zelf in de hand hoelang en hoe vaak we rondstruinen op deze netwerken? Zijn we niet wijs genoeg om te begrijpen dat al die perfecte plaatjes niet de realiteit zijn? En bepalen we niet zelf wie we willen volgen? Word je onzeker van de zoveelste billenfoto in je tijdlijn? Ontvolg. Heb je genoeg van die vriendin die constant blèrt over hoe leuk haar leven wel niet is? Verwijder. Scroll je verveeld door je tijdlijn en wil je eigenlijk iets anders doen? Minder. En daarmee kom ik weer terug op het monster-onder-het-bed-verhaal. Want bestaan ze wel, die enge wezens? Of creëren we ze zelf? Wij hebben de controle over social media, niet andersom. Maak bewuste keuzes, dan kunnen apps als Instagram, Facebook en WhatsApp juíst het lichtpuntje in de duisternis zijn."
Tekst: Bente van der Wouw | Beeld: BSR
