Nikki Veldkamp (23) vindt het niet oké hoe er in Amsterdam en omgeving wordt gekeken naar Limburg, de provincie waar ze vandaan komt.
Fijne herinneringen
In een Amsterdams café vertelt Nikki over de fijne herinneringen die ze heeft aan het Limburgse Kerkrade, waar ze is geboren en getogen. “Het huis waarin ik ben opgegroeid en waarin mijn ouders nu nog steeds wonen, staat tussen drie verschillende bossen waarin we vroeger altijd speelden. Dan deden we De Leeuwenkoning na.” Nikki voegt er wel aan toe dat ze Kerkrade minder leuk vond toen ze wat ouder werd. “Er is niet veel te doen voor jongeren en de stad is nogal vergrijsd. Ik ging naar de middelbare school in Heerlen, dat ten noordwesten van Kerkrade ligt. Daar wordt veel geïnvesteerd in musea en evenementen en Heerlen heeft ook echt een uitgaanscultuur.”
Geen aansluiting
Toch koos ze ervoor om na de middelbare school te gaan studeren in Amsterdam en niet in Nijmegen of Maastricht, zoals veel vrienden en vriendinnen. “De Randstad had een enorme aantrekkingskracht op mij. Er is altijd iets leuks te doen en er zijn veel meer verschillende opties qua studierichtingen. Ik had ook voor Utrecht kunnen kiezen, maar ik vond de studie antropologie aan de Universiteit van Amsterdam erg interessant.” Ondanks haar enthousiasme had Nikki het de eerste tijd best moeilijk in haar nieuwe woonplaats. Bijna ieder weekend ging ze wel terug naar Kerkrade. “Ik kon niet zo snel aansluiting vinden. Veel medestudenten hadden al een sociaal leven in Amsterdam. Het leven is in Amsterdam ook wat anoniemer dan in Limburg. Daar zijn mensen makkelijker te benaderen, vind ik. Mensen leven hier meer langs elkaar heen.” Een ander aspect van het Amsterdamse leven waar Nikki aan moest wennen, was dat er in de Randstad meer waarde wordt gehecht aan je imago. “Hoe je je kleedt, dat is hier veel belangrijker, je drukt daarmee je identiteit uit. Dat was ik in Limburg niet gewend. Daar ga ik bij wijze van spreken nog in m’n pyjama de straat op. Iets wat ik hier niet zo snel zou doen.”
Simpele mensen
Wat Nikki in die periode ook opviel, was de manier waarop er gekeken wordt naar mensen ‘uit de provincie’. “Er wordt meteen van uitgegaan dat je op een boerderij woont als je uit Limburg komt. Of dat we veel simpelere mensen zijn en achterlopen op het Westen. Mensen denken dat er geen steden zijn, behalve Maastricht dan. Dat je er alleen dorpen en heuvellandschap hebt.” Het állervervelendst vindt ze dat de spot wordt gedreven met haar accent. “Als ik begin te praten, hoor je natuurlijk direct dat ik niet uit de Randstad kom. Als mensen me vragen waar ik vandaan kom en ik antwoord ‘Limburg’, dan wordt daar vaak raar over gedaan. Mensen beginnen me bijvoorbeeld spontaan na te praten. Dat vind ik echt stuitend. Ze doen dat niet alleen omdat het anders is, maar ook omdat ze het dommig vinden overkomen. Dat merk ik aan de manier waarop er wordt gelachen. Ze kijken erop neer.” Mensen vinden het vooral grappig als Nikki woorden gebruikt die zij niet kennen. “Ik spreek van huis uit geen dialect, maar we gebruiken soms wel andere woorden en uitdrukkingen dan mensen uit de Randstad. Ik zeg bijvoorbeeld een teugje nemen van een sigaret, in plaats van een trekje. En ik noem een portemonnee een beurs. We gebruiken ook weleens Duitse woorden, ik zeg vaak blöd in plaats van stom of dom. Dat wordt dan heel zangerig en langzaam nagedaan.”
Arrogant
Zit er ook een kern van waarheid in, die vooroordelen over Limburgers? “Een enkele keer wel”, aldus Nikki. “Discussies die nu veel in de Randstad worden gevoerd, zoals over genderneutraliteit, zijn voor veel Limburgers echt een ver-van-mijn-bed-show. Het klopt ook dat Limburgers vanwege hun katholieke geloof wat conservatiever zijn dan mensen in het Westen.” Maar, voegt ze er snel aan toe: “Er zijn ook natuurlijk ook genoeg progressieve Limburgers!” Andersom wordt er in Limburg ook negatief gedacht over de Randstad. Nikki denkt dat dit vooral te maken heeft met de tijd waarin de mijnen werden gesloten en Limburg te kampen kreeg met veel armoede en een hoge werkloosheid. “Dat gebeurde in de jaren zestig en zeventig, en mensen zijn daar nog steeds kwaad over. Ze vinden dat politiek Den Haag te weinig aandacht aan Limburg heeft gegeven. Daar komt het idee vandaan dat mensen in het Westen arrogant zijn en alleen de Randstad belangrijk vinden. Dat zie je nu weer in Groningen, met de gaswinning en de aardbevingen daar. Inwoners van ‘de provincie’ vinden vaak dat ze aan hun lot worden overgelaten en dat de elite in het Westen in een bubbel leeft.”
Hernieuwde waardering
Lange tijd heeft Nikki gedacht dat ze na haar studie – ze volgt inmiddels een master genderstudies – weer terug zou gaan naar Limburg. Inmiddels voelt ze zich helemaal thuis in Amsterdam en wil ze er graag blijven, maar toch kijkt ze met hernieuwde waardering naar haar geboortegrond. “Vooral toen ik net naar Amsterdam was verhuisd en nog niet mijn plek had gevonden, begon ik Limburg opnieuw te waarderen. Toen vond ik het juist weer leuk om bij het uitgaan steeds dezelfde mensen tegen te komen. En ik had weer oog voor de mooie omgeving en de geschiedenis.” Die waardering verdient Limburg ook in de rest van Nederland, vindt Nikki. “In het Westen weet bijna niemand hoe belangrijk de Limburgse mijnen destijds waren voor de Nederlandse economie. Het is voor iedereen belangrijk om te weten wat er gebeurt als zo’n industrie wegvalt en een hele regio zonder werk komt te zitten.” Nikki pleit voor meer positieve aandacht voor de provincie, en in dit geval dus Limburg. “Je kunt er heerlijk wandelen en tot rust komen. Mensen doen het iets rustiger aan en geven je een warme ontvangst. Tegelijkertijd zijn er veel toffe culturele initiatieven zoals in Heerlen, van hiphopfestivals tot kunstenaars die grote muurschilderingen maken. Limburg is echt veel meer dan alleen Maastricht met wat heuvels eromheen.” En, nu we toch reclame aan het maken zijn, wat is volgens Nikki de beste vlaai? “Kruimelvlaai met pudding!”
Tekst: Anna Krijger Beeld: iStock
