Reputatiemanager en scenarioschrijfster Koosje snapt niet hoe het kan dat gesprekken met haar vriendinnen zó anders verlopen sinds ze moeder is. Wat is er toch gebeurd?
"Helemaal klaar was ik ervoor, de eerste werkweek na mijn zwangerschapsverlof. Heerlijk vond ik het om weer uit de bubbel van de zwangerschap te stappen. Aan het einde van de week plofte ik vrolijk op vrijdagavond neer bij een groep bekenden in de kroeg. Maar wat schetste mijn verbazing? De gespreksonderwerpen waren veranderd. De vragen die ik kreeg gingen niet over mijn werk. Integendeel. Níemand vroeg er zelfs naar. De vragen gingen over mijn kind. Over mijn niet-bestaande mama-dag (‘Wil je die dan niet?’ – nee). Het niet-thuiszijn en het naar de crèche brengen van mijn kind (‘Wat moet dat zwaar zijn!’ – viel best mee). De opvang (‘Hoe regel jij dat?’ – met een beetje passen en meten ging dat meestal prima). Maar over mijn werk? Niets."
Voldoening
"Dat verandert nog wel, dacht ik. Na een tijdje wordt het anders en vragen ze er weer naar. Maar het idiote was, het veranderde niet. De slaapjes, foto’s van mijn baby – het was allemaal belangrijker dan werk. Werk was een no-go-area geworden. Inmiddels ben ik fulltime werkende moeder van drie kinderen, maar onder vrouwen gaat het gesprek nog steeds vrijwel nooit over werk. Een halve zin misschien, als je mazzel hebt. De reacties van vrouwen om me heen verbaasden me. Waarom daalt werk, dat zo veel voldoening geeft en waar vrouwen vóór het moederschap vaak veel waarde aan hechten, ineens zo op de prioriteitenlijst als er kinderen komen? En waarom was het wél een gespreksonderwerp toen er nog geen kinderen waren? Is werk vooral een leuke bezigheid totdat je kinderen baart? Op borrels en verjaardagen luisterde ik naar moeders onderling en hoe vaak ze het over hun werk hadden. En dan bedoel ik over werk zónder dat het daarbij werd gekoppeld aan het onderwerp moederschap. Dat was weinig."
Verontschuldigingen
"Laat me voorop stellen dat ik mijn kinderen heel vaak belangrijker vind dan wat dan ook en dat ik tijd voor ze maak als dat nodig is. Als ze ziek zijn of simpelweg omdat zij wíllen dat ik er ben. Maar soms ook niet. Dan ben ik er even niet en gaat mijn werkevent of presentatie voor. Want dat werk, dat vind ik ook belangrijk. Net zoals ik dat belangrijk vond tijdens de jaren voordat ik moeder was. Dat is niet wezenlijk veranderd. Maakt dat je een slechte moeder? Nee, natuurlijk niet. Maakt het je als man een slechte vader? Die vraag, hoewel identiek, klinkt als je de sekse verandert bijna belachelijk. Dat je je onder vrouwen haast moet verontschuldigen als je het niet uitsluitend over je kinderen hebt, is een kwade . Dat je je moet verontschuldigen als je géén schuldgevoel hebt over werken, is misschien nog wel erger. Ook dacht ik aan mijn oma die een gezin met vijf kinderen runde. Had zij nou alle tijd voor haar kinderen? En de alleenstaande ouder dan, die veel móet werken om de eindjes aan elkaar te knopen? Of gescheiden koppels, die elk maar de helft van de tijd met de kinderen zijn? Maakt minder tijd met je kind doorbrengen je per definitie een slechtere moeder of vader?"
Moedermaffia
"Een bitse moeder op het schoolplein formuleerde het schaamteloos: ‘Waarom heb je eigenlijk kinderen als je fulltime werkt?' De opmerking raakte me diep. Gelukkig heb ik om me heen steeds meer vrouwen die een gezin runnen én aan hun carrière bouwen, of die op een ander vlak keuzes maken die niet binnen het sociaalwenselijke plaatje vallen. Zij begrijpen goed hoe het is om steeds kritiek te krijgen van de moedermaffia. We praatten erover en uiteindelijk vonden we het antwoord op de vraag waarom we kinderen hebben én werken, heel simpel: omdat zorg en liefde niet uitsluitend in uren uit te drukken zijn.” ze er voldoening uit haalden, aan welk project ze nu werkten en waar ze op de lange termijn naartoe wilden. Ze reageerden meestal onwenning en ook een beetje geërgerd. Snel schakelden ze weer over naar het onderwerp kinderen. Een keer heb ik het ook gevraagd, waarom werk geen gespreksonderwerp meer was. ‘Ach,’ zei een van de dames, ‘werk is toch zó onbelangrijk als je moeder bent. Je kinderen staan altijd op nummer één!’ Oftewel, vrouwen die zich na het krijgen van kinderen nog om werk bekommeren, zijn geen goede moeders."
Geen mama-dag
"In eerste instantie maakte dat me onzeker. Gedachten als: ik ben een slechte moeder omdat ik het niet de hele tijd over mijn kinderen wil hebben, of: ik moet wel genoeg laten zien dat mijn kinderen op de eerste plaats staan, gonsden door mijn hoofd. Dat leidde tot idiote uitspraken als: ‘Nee, ik heb geen mama-dag, maar ik lees ze wel elke avond voor, hoor!’ Ik had steeds het gevoel dat ik mijn keuze moest verdedigen. Alsof die acht of zestien uur die ik meer werkte dan andere vrouwen van mij per definitie een harteloze moeder maakte. En met andere vrouwen praten over presentaties geven na een slapeloze nacht vol kotsende koters, of lastige gesprekken voeren met collega’s, was ook niet meer mogelijk. In plaats van aanmoediging, meedenken of begrip kreeg ik afkeurende blikken met telkens dezelfde eenduidige boodschap: ‘Wat doe je jezelf aan schat, ga toch lekker parttime werken of zoek een minder veeleisende baan. Doe niet zo veel moeite voor dat werk.’"
"Om een misvatting te voorkomen, ik ben niet tegen parttime werken. Maar maak de keuze vooral sámen met je partner en laat niet jouw carrière bij voorbaat al vallen. Koester ook wat je werk je brengt. Dat dat niet de makkelijkste weg is, weet ik maar al te goed. Maar ik kies er bewust voor mijn werk prioriteit te geven in de wetenschap dat het ooit weer rustiger wordt. Het houdt m’n hoofd scherp, het geeft me voldoening om mijn kennis en vaardigheden te kunnen delen en dat ik financieel onafhankelijk ben, vind ik heel belangrijk. De nadelen zijn er ook: ik ben niet altijd aanwezig bij schoolactiviteiten en minder flexibel als het om lastminuteverzoeken van crèche of sportclubs gaat. Soms mis ik dingen waar ik best bij had willen zijn. Maar vaker is het, mits gepland, best te doen."
Tekst: Koosje Docter Beeld: iStock
