De schoonheid van imperfectie: de belangrijkste lessen op een rij

"Wees niet te streng voor jezelf en verzamel mensen om je heen die je waarderen"

Je Bent Al Mooi luidt de titel van het nieuwe boek van hoogleraar psychologie Liesbeth Woertman. En ergens, héél diep van binnen, weet je dat wel. Wil je een reminder; Grazia zette de belangrijkste lessen uit hét zelfhulpboek van dit moment op een rij.

Uiterlijk

Het valt niet mee te leven in een maatschappij waar de topmodellen ons met hun tandpasta smile en perfecte lijf overal toegrijnzen, Foto’s op Instagram en in magazines worden driftig bewerkt en we ‘moeten’ alsmaar beter, mooier en perfecter zijn. Dat concludeert ook Liesbeth Woertman, hoogleraar psychologie aan de Universiteit Utrecht en expert op het gebied van lichaamsbeelden in relatie tot (sociale) media. Terwijl we de afgelopen vijftig jaar met dank aan nieuwe technieken eigenlijk alleen maar mooier zijn geworden (hallo, perfect gebit, o, hi, flawless skin), blijkt uit onderzoek dat we alleen maar onzekerder zijn geworden over ons uiterlijk. Hoe komt dat toch? En bovenal, wat doen we eraan? Have no fear, in drie stappen loodsen we je naar het besef dat je mooi bent. Ja, óók jij. Juíst jij.

Stap 1: Maak contact met je lijf

Nee, dat is niet moeilijk en nee, dat is ook niet zweverig. Luisteren we wel (genoeg) naar het lijf dat ons is gegeven? Woertman: “Ons lijf geeft ons elke dag, de hele dag door, signalen over hoe het met ons gaat. Alleen laten we vaak het verstand de boventoon voeren. Als ons lichaam om half drie ’s middags het signaal geeft dat we moe zijn, drukken we dat weg: dat kan niet, want ik heb prima geslapen. Of we voelen verontwaardiging als er iemand voordringt in de winkel, maar zeggen er niets van. We hébben niet alleen een lichaam, we zíjn er ook een. Dat voelen is al een goede stap in de richting.” Oké. Maar hoe dan?

“Denk eens terug aan toen je bijvoorbeeld zes jaar was. Toen had je ook een lichaam. Als je honger had, voelde je dat. Als je pijn had, liet je dat merken. Zonder na te denken over wat te doen of wat zou moeten. In elke levensfase moeten we ons leren verhouden tot het lijf dat we zijn en dat we hebben. In onze tijd, waarin het aangeboden schoonheidsideaal leeftijdsloos lijkt, is dat een heel moeilijke opdracht. Leren wonen in je veranderende lichaam en zo min mogelijk oordelen, leidt tot meer rust en tevredenheid.”

Een oefening om verstand en lichaam even samen te brengen, is simpelweg te focussen op je ademhaling. Je hoeft niet anders te gaan ademen, maar breng wel je aandacht ernaartoe. Wees je even bewust van waar je bent, waar je lichaam is. En van wie je bent, hoe je je voelt, hoe het met je gaat. Focus je daarbij ook – nee, júist – op de positieve dingen, want we zijn geneigd vooral die dingen te voelen die onprettig of negatief zijn. Op die manier word je je bewuster van jezelf en je lichaam. Accepteer je lichaam inclusief de onvolkomenheden. Die heeft namelijk iederéén.

Stap 2: Stop met vergelijken

Geef toe, ook jij kijkt naar die mooie mensen op Instagram. Of op straat, of in de tram, of waar dan ook. En je vergelijkt hen met jezelf, want die persoon die je ziet is toch echt slanker, of mooier dan jij? Dat je dat doet, is helemaal niet gek, weet Woertman: “Al vanaf het moment dat we kunnen denken, vergelijken we. Waarschijnlijk uit veiligheid – heel vroeger konden we zo inschatten of er gevaar dreigde en we moesten vluchten of vechten.” Nice to know dat we daarin dus eigenlijk heel normaal zijn. Maar tegelijkertijd maakt het onzeker. Dus hoe kunnen we daarmee stoppen?

Dat wordt lastig, aldus de deskundige. “Wij zijn onze eigen grootste beul. We zijn er heel goed in om onszelf de hele dag door naar beneden te halen: dit is niet goed genoeg, dat moet beter… Het gaat zo vanzelf. Wat helpt, is jezelf vergelijken met mensen van je eigen leeftijd, niet met die gemanipuleerde ideaalbeelden op social media of in magazines.” Het gekke is, we wéten dat die beelden niet reëel zijn, maar we vergelijken toch. Hoe kan dat nou?

“Die beelden gaan in ons hoofd zitten, zeker wanneer je veel op social media zit. Als je ongelukkig, onzeker of verdrietig bent, ben je er ontvankelijker voor. Het gaat vooral over de belofte die door die mooie mensen in advertenties en in posts wordt gedaan: als je er zo uitziet als ik, word je gelukkig.” Gebruik slakkenslijm, je rimpels verdwijnen en je wordt gelukkig. Totale onzin natuurlijk, maar intussen heeft die gedachte zich al wel in je brein genesteld. De oplossing is weg te blijven van die beelden en beloftes. Omdat, en dan komen we weer even terug op stap 1, je anders vooral in je hoofd blijft zitten. Niet dat je rigoureus moet stoppen met Insta of het lezen van magazines, maar beperk de tijd dat je doelloos aan het scrollen bent en gebruik die tijd om bijvoorbeeld met vriendinnen over je onzekerheden te praten.

Stap 3: Stop met streven naar perfectie

Daar is Woertman heel stellig in: “Daarnaar streven is zinloos. Wij kunnen als mens nooit perfect zijn. Ook niet als je biologisch prachtig bent. Er is namelijk constante verandering in het leven, waardoor dat wat perfect zou moeten zijn, ook constant anders wordt. Zelfs wanneer je beseft dat je alles uit jezelf haalt, ben je nog altijd niet perfect. En streven naar iets wat onhaalbaar is, zal voor dagelijkse frustratie zorgen; je kunt niet elke dag een 10 halen. Je bent nu eenmaal een mens. Een robot kan misschien perfect zijn, maar ook daar kan de batterij van stuk gaan.

Ons wordt maar voorgehouden dat iedereen volmaakt kan zijn, als je maar hard genoeg werkt en de juiste producten koopt. De impliciete boodschap luidt: als je niet perfect bent, dan ligt dat aan jou. Er wordt niet bij verteld dat perfectie alleen in de beeldwereld waar is, en nooit in de echte wereld.” Door te beseffen dat perfectie niet bestaat, ben je al een heel eind. Sterker nog, meent Woertman: “Je moet niet eens perfect willen zijn. Het bijzondere aan mensen is juist dat we ergens allemaal op elkaar lijken, maar ook op onze eigen manier uniek zijn. Het gaat erom dat jij jouw leven leidt, en steeds iets nieuws aan jezelf ontdekt.”

Toegegeven, het is niet makkelijk. Maar weet ook, en dat is nog een belangrijke les die Woertman ons mee wil geven: “Wij zijn het vooral zelf, die elkaar beoordelen en betekenis geven. Het is niet een monster buiten ons. Kijk met zachte ogen naar jezelf en elkaar. De dwang om er eeuwig jong uit te zien in een tijd waarin we steeds ouder worden, hoeft er niet te zijn. Wees niet te streng voor jezelf en zoek een balans tussen in- en ontspanning. Het is zo belangrijk om opgebouwde spanning in het lichaam te laten afvloeien. Een ontspannen gezicht en lijf zijn zo veel mooier dan een strak gezicht en lichaam. Verzorg jezelf goed en verzamel mensen om je heen die je waarderen om wat je kunt en om wie je bent. Oefen in vriendelijkheid, dat maakt je zachter en opener. En echt, geloof het, je krijgt vriendelijkheid terug.

Tekst: Sigrid Stamkot Beeld: BSR

Laatste nieuws