Wie een blik werpt op de eredivisie van dj’s, de DJ Mag Top 100 (dé wereldwijde verkiezing van populairste dj’s), ziet vooral mannennamen. Martin Garrix, Armin van Buuren, Tiësto, Hardwell... Vrouwelijke supersterren? Nauwelijks. Tien jaar geleden, in 2014, stonden welgeteld drie vrouwelijke acts in de lijst: Nervo, MISS K8 en Krewella. De afgelopen jaren is er een lichte ‘verbetering’. In de meest recente lijst staat één vrouw in de top 10 en in totaal dertien vrouwen in de gehele notering. Een stijging, maar nog altijd een druppel op een gloeiende plaat. Festival-line-ups laten eenzelfde beeld zien. Een analyse van de 1585 artiesten die dit najaar op ADE (Amsterdam Dance Event) staan, toont aan dat bij de grootste danceconferentie ter wereld slechts 267 artiesten géén man zijn. Dat is 16,85 procent. En pas in 2023 wist met de Belgische Charlotte de Witte voor het eerst in jaren weer een vrouw het hoofdpodium van Amsterdam Music Festival (AMF), het grootste evenement tijdens ADE, af te sluiten. Sindsdien draait er iedere editie minstens één vrouw. Een mijlpaal die vooral benadrukt hoe lang dance een mannenbolwerk is gebleven.
Disbalans
Waarom is die disbalans zo hardnekkig? Volgens Eva van Manen, die het platform rosetta. oprichtte, om vrouwelijke en non-binaire producers te steunen, komt dat grotendeels door de geschiedenis. “De muziekindustrie is van oudsher gedomineerd door mannen. Technische beroepen zoals produceren en draaien golden altijd als mannenberoepen. Er leeft een beeld dat vrouwen minder technisch zouden zijn en men gaat er blind vanuit dat de vrouw het toch niet snapt. Bij mijn eigen album vroegen mensen constant: ‘Maar wie heeft het nou echt geproduceerd?’ Vrouwen worden vaker bevraagd op hun technische skills. Iets waar mannen bijna nooit last van hebben.” Daar komt bij dat representatie allesbepalend is. “Als je op flyers, in promo’s en workshops alleen mannen achter de decks ziet, krijgen jonge vrouwen het signaal: dit is niet voor jou. Terwijl draaien juist iets intuïtiefs is: een zaal en het publiek lezen, de vibe voelen en daar de muziek op aanpassen. Dat kunnen vrouwen net zo goed. Maar je moet wél het zelfvertrouwen hebben om daar te gaan staan. Dat begint bij vrouwen duidelijk maken dat het überhaupt onzin is dat zij het technisch gezien niet kunnen.”
Vooroordelen
En dan zijn er nog de hardnekkige vooroordelen en seksisme waar vrouwelijke dj’s mee te maken krijgen. Een technicus die uit het niets aan de knoppen komt draaien ‘om even te helpen’, of een collega- dj die aanbiedt je te helpen. Vrouwen moeten constant bewijzen dat ze niet alleen een leuke act voor het oog zijn, maar daadwerkelijk skills hebben. Esther Goedvolk, bekend als DJ Je Moeder, ziet regelmatig hoe verschillend er naar mannelijke en vrouwelijke dj’s wordt gekeken. “Iemand zei een keer na mijn set: ‘Ik dacht eerst, wat komt daar nou aan? Maar goh, je kan het wel’. Dat is denigrerend.” Die neerbuigende opmerkingen zijn nog tot daar aan toe, maar soms gaat het verder. “Ik heb meegemaakt dat mannen tijdens een set om verzoekjes bleven zeuren. Of dat iemand opeens tegen je aan komt staan terwijl je draait. Dan denk ik: had je dat ook gedaan als ik een man was geweest?” Daarom neemt ze altijd haar tourmanager mee: “Je hebt gewoon iemand nodig die je rug dekt. Zeker als vrouw.” Vrouwelijke dj’s moeten zich keer op keer bewijzen. “Ik denk dat de scene zo’n tachtig procent man en twintig procent vrouw is”, schat Goedvolk.
“Mensen denken sneller: o, ze staat daar omdat ze er mooi uitziet. Ik ken verhalen van vrouwelijke dj’s die werden aangezien voor barpersoneel in plaats van de dj. Mij is dat ook overkomen. Dan zegt iemand: ‘Zij is de dj’, en dan kijken ze je aan van: huh? In het begin zag ik dat nog als een compliment of vond ik het grappig, maar later besefte ik dat het gewoon denigrerend is.”
Diverser
Een veelgehoord argument op de dansvloer is dat het er niet toe doet wie er draait, als de muziek maar goed is. Van Manen: “Dat is een geprivilegieerd standpunt. Voor wie geen last ervaart, lijkt het niet uit te maken. Maar vrouwen die zich via muziek willen uitdrukken, lopen drie stappen achter door hoe ze worden gezien. Ze worden minder vaak geboekt, hun technische skills worden sneller in twijfel getrokken. Representatie doet er wél toe. Het maakt de scene niet alleen eerlijker, maar ook diverser en creatiever.” Gelukkig lijkt de heerschappij van de ‘boysclub’ langzaam te worden doorbroken. De Nederlandse dj KI/KI staat dit jaar als eerste Nederlandse vrouw ooit op het mega-podium van AMF.
De organisatie heeft haar en twee andere vrouwelijke acts (de Amerikaanse Sara Landry en de Oekraïense Miss Monique) expliciet toegevoegd om ‘drie van de meest vernieuwende namen in de elektronische muziek’ te presenteren en het festival een toekomstgerichte impuls te geven. Een signaal dat zelfs de grootste organisaties beseffen dat er iets moet veranderen. AMF noemt hun aanwezigheid ‘symbolisch voor de evolutie van AMF en een nieuw hoofdstuk waarin het festival het geluid van nu én de toekomst wil omarmen’. Oftewel: vrouwen horen daar gewoon bij. Er moeten genoeg vrouwen op het podium staan. Totdat het punt komt dat we het niet meer over ‘vrouwen op het podium’ hóeven te hebben.
- NL Beeld