Good to know: mensen met een vierdaagse werkweek zijn vaak productiever en gelukkiger

Productiviteitsverlies in de werkweek

Werk je fulltime? In de praktijk werken we niet 'continu' tijdens een werkdag. Een groot deel van de tijd gaat op aan kletsen (of vergaderen), afleidingen en een wegzakkende concentratie tegen het einde van de week.

Internationaal onderzoek laat zien dat de dienstverlening bij een vierdaagse werkweek net zo goed – of zelfs beter – blijft draaien dan bij vijf dagen. De vijfde werkdag? Die blijkt vaak vooral inefficiënt gevuld. Slimmer werken in minder dagen zou dus wel eens hét geheime recept kunnen zijn.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

De opmars in Nederland: minder dagen, zelfde loon

In Nederland zit de vierdaagse werkweek in de lift. Vakbond FNV wil 32 uur in vier dagen als nieuwe norm, zonder loonverlies. Sinds september 2024 pleiten ze er hard voor en wijzen ze op voordelen zoals een betere werk-privébalans én verlichting van de arbeidsmarktkrapte. “Meer mensen houden het vol en kunnen (meer) werken,” zegt FNV-vicevoorzitter Zakaria Boufangacha.

Niet iedereen is meteen enthousiast. De Nederlandse Bank en werkgeversvereniging AWVN zetten vraagtekens: wat als productiviteit per uur toch niet genoeg stijgt? Dan dreigen stijgende loonkosten en verlies van concurrentiekracht, waarschuwen zij. Toch lijken steeds meer werkgevers nieuwsgierig te worden: de roep om meer balans is na corona simpelweg niet meer weg te denken.

Minder werken, net zo veel gedaan: wat onderzoek laat zien

Gelukkig zijn er steeds meer harde cijfers die laten zien dat minder werken niet automatisch minder presteren betekent. Integendeel:

• Gelijke of betere productiviteit: In een Britse proef onder ambtenaren (Universiteit van Cambridge) bleef de service bij vier werkdagen net zo goed, soms zelfs beter dan bij vijf.
• Efficiënter werken: Minder tijd betekent slimmer plannen. In de praktijk werden overbodige meetings geschrapt en meer focus gelegd op kerntaken.
• Gelukkiger medewerkers: Een extra vrije dag leidde tot minder stress, meer energie en zelfs minder ziekteverzuim.

Critici, zoals econoom Mathijs Bouman, wijzen wel terecht op het zogenaamde Hawthorne-effect: mensen presteren beter als ze weten dat ze worden geobserveerd. En ja, veel pilots zijn nog kortlopend. Maar de richting is duidelijk: werken kan echt slimmer.

Nederlandse voorbeelden: van pioniers tot voorzichtige stappen

Ons land is sowieso al wereldkampioen deeltijdwerken, maar volledige vierdaagse werkweken als norm? Dat zou nieuw zijn. Toch zien we mooie voorlopers:

• Nextly (IT-bedrijf in Mijdrecht) probeerde begin 2020 een vierdaagse werkweek. Resultaat? Blije werknemers en dezelfde output – totdat corona roet in het eten gooide en de proef moest worden gestaakt
• Achmea introduceerde in 2022 een werkweek van 34 uur tegen 95% salaris. Werknemers presteren vrijwel hetzelfde, maar houden meer energie over.
• Gemeenten en publieke sector experimenteren voorzichtig met pilots, al blijven roosters in zorg en onderwijs complex.

Vooral techbedrijven en creatieve sectoren omarmen flexibele werkmodellen al langer. Met zichtbaar succes: betere werving, hogere tevredenheid én minder burn-outs.

Veel voordelen

De cijfers liegen niet: veel van onze vijfde werkdag gaat verloren aan ruis. Door te schrappen, te focussen en bewuster te werken, blijkt vier dagen vaak genoeg. De vierdaagse werkweek – met behoud van loon – wordt steeds geloofwaardiger. Zeker nu steeds meer bedrijven laten zien dat het kan: hogere productiviteit, minder ziekteverzuim, gelukkigere mensen.

Is elke sector en elk bedrijf er klaar voor? Nee. En een succesvolle invoering vraagt om slimmere werkprocessen en een andere mindset. Maar de trend is ingezet: meer vrijheid, zonder minder te leveren. Misschien is de werkweek van de toekomst wel slimmer, niet langer.