Doe jij dit ook zodra je wakker wordt? Het kan je mentale gezondheid schaden

Dopamineverslaving

Dat we massaal meteen op onze telefoon kijken zodra we wakker worden, is geen geheim meer. Uit onderzoek van Deloitte blijkt dat bijna de helft van de Nederlanders binnen een kwartier na het opstaan al op het scherm zit te turen. Bij jongeren ligt dat percentage zelfs nog hoger: 69% grijpt direct naar de smartphone. Tja, als je telefoon ook je wekker is, is de verleiding natuurlijk groot om even snel die notificaties te checken.

Maar wat gebeurt er eigenlijk met je brein op dat moment? Niet veel goeds. In plaats van rustig op te starten, word je abrupt in de hoogste versnelling gegooid. Hersengolven gaan van slow mode naar turbo, nog voordat je lijf beseft dat het wakker is. En dat blauwe schermlicht? Dat maakt je hersenen in één klap hyperalert. Niet zo handig als je net uit z’n REM-slaap komt.

{{ trans('customs.newsletter_signup.responsemsg') }}

{{ trans('customs.buttons.signup') }}

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

Stressen vóór je uit bed bent

Je hersenen hebben, net als jij, recht op een beetje rust in de ochtend. Toch krijgen ze dat zelden. Want zodra je begint te scrollen, komen er veel prikkels binnen. Denk aan nieuws, berichten, social media, werkmails. Je staat meteen weer 'aan'. En dat terwijl je lichaam nog in de chillmodus had moeten zitten.

Neurowetenschapper Thibaud Dumas waarschuwt tegen Nu.nl: “Onze hersenen hebben leegte nodig. Verveling, dagdromen – dát is voedend.” Maar tegenwoordig is zelfs het moment ná het wakker worden gevuld met dopamineprikkels. De gevolgen? Je concentratie zakt in, je stress stijgt, en je hunkert de rest van de dag naar meer snelle beloningen.

Hallo onrust, dag focus

Wat begint als een onschuldig scrollmomentje, eindigt vaak in een domino-effect. Je start je dag in een reactieve stand – reageren op meldingen, nieuws en appjes – in plaats van zelf de regie te nemen. Je bent als het ware al 'op jacht' naar alles wat op je scherm verschijnt, en dat gevoel van opgejaagd zijn blijft hangen.

Het stresshormoon cortisol is ’s ochtends van nature al verhoogd. Voeg daar nog een scheut digitale onrust aan toe en je voelt je meteen meer gespannen oftewel: je hebt smartphone stress. Geen wonder dat je je sneller overweldigd, prikkelbaar of angstig voelt. Zelfs fysieke klachten zoals hoofdpijn en vermoeidheid kunnen het gevolg zijn van zo’n chaotische start.

Gun je brein een 'zondagochtendgevoel'

Wil je jouw dag beginnen met meer rust, focus en energie? Dan is het tijd om je ochtendgewoonte onder de loep te nemen. Laat die telefoon de eerste dertig minuten even links liggen. Gebruik een ouderwetse wekker, rek je lekker uit, drink een glas water of neem een warme douche. Even landen, voordat je weer opstijgt.

Zelfs neurowetenschappers doen het zo. Dr. Dumas, bijvoorbeeld, ontwijkt zijn smartphone in de ochtend als de pest. Niet omdat hij ouderwets is, maar omdat hij z’n brein kent. En eerlijk: als hij het doet, kunnen wij dat ook.