/https%3A%2F%2Fcdn.pijper.io%2F2025%2F03%2FvcKAjqG7zQfkNw1742460305.jpg "Wat kun je doen als jij en je partner heel anders met geld omgaan?")
Geldvraag
In Grazia's Finance Files behandelen we geldvragen die jou bezighouden. "Mijn vriend en ik gaan heel anders met geld om: hij geeft het heel makkelijk uit, terwijl ik superzuinig ben en mijn uitgaven goed bijhoud. Hoe kan dat? En wat kunnen we doen om op één lijn te komen?", luidt de geldvraag van deze keer.
“In relaties hebben we vaak weinig aandacht voor financiën. Onbewust ervaren we financiële beslissingen namelijk als emotieloos en koel", zegt Anne Abbenes, financieel psycholoog bij het Financial Psychology Institute Europe, hierover. "Dat vinden we niet verenigbaar met een kernaspect van een relatie: gevoel. Soms wordt daarom amper over geld gepraat. Of je ziet dat één van de twee de geldzaken regelt, tot opluchting van de ander. Maar je moet er soms toch mee aan de slag, bijvoorbeeld als je gaat samenwonen. Hoe je ermee omgaat, wordt mede bepaald door onze persoonlijke relatie met geld.”
Vijf vogels
“Op jonge leeftijd krijg je al normen en waarden mee over geldzaken. Heel bepalend daarbij is de maatschappij waarin je opgroeit, en het gedrag van je ouders en andere mensen die belangrijk voor je zijn. Moest er thuis worden bezuinigd? Kreeg je dure cadeaus in plaats van aandacht? Stond er opeens een nieuwe auto voor de deur? Als kind sla je zulke ervaringen op in je brein. Daar worden ze omgezet in geldscripts, oftewel: onbewuste geldpatronen. Die bepalen jouw gedrag zodra je met geld te maken krijgt."
"Een voorbeeld: als je ouders vroeger te veel geld uitgaven waardoor het huis verkocht moest worden, kan dat verklaren waarom je maar blijft sparen en niet op vakantie wil, ook al heb je er wel genoeg geld voor. Er bestaan honderden geldscripts, maar ik heb ze samengevat in vijf herkenbare hoofdcategorieën met vogelnamen. De ekster verzamelt graag geld en vindt dat er nooit geld genoeg is. De uil is juist erg voorzichtig, extreem spaarzaam en bang voor risico’s. Deze mensen houden uitgaven vaak verborgen voor hun partner. Dan is er de struisvogel, die geld vermijdt en het er absoluut niet over wil hebben. De pauw is iemand met ‘geldvertoon’. Iemand die eigenwaarde aan spullen koppelt en een dure auto wil omdat de buurman er ook een heeft. Tot slot is er de koekoek, die geldnonchalant is. Het motto van deze persoon: pluk de dag. Ze gaan onverschillig met geld om.”
Herschrijft je geldscript
“Geldscripts staan niet vast en kun je herschrijven. Door met je partner in gesprek te gaan over geld bijvoorbeeld. Zo kun je je eigen en elkaars geldpatroon beter leren kennen. Stel vragen als: wat heb je van je ouders geleerd over geld? Wat is je beste geldherinnering? En je slechtste? Welke financiële gewoonte was er in jouw gezin? Wat doe je als je beste vriendin duizend euro wil lenen? Wat vind je ervan als ik meer verdien dan jij?Luister goed naar elkaar en zie de ander los van zijn geldgedrag: je hébt een geldscript, je bent het niet."
"Geldscripts zijn ook niet goed of fout; ze hebben allemaal hun positieve kanten. Maar in stressvolle situaties kunnen bepaalde geldscripts je belemmeren. Zie geldscripts als de zijwieltjes van een fiets: toen je ze als kind ontwikkelde, waren ze handig om je staande te leren houden. Nu kunnen die wieltjes eraf. Negentig procent van je financiële keuzes worden onbewust bepaald door geldscripts. Daarom is het handig om te weten wat jouw geldscript of -scripts zijn en waar die vandaan komen. Door samen te kijken naar het geldverleden van jou en je partner, en onbewuste geldpatronen te ontdekken, creëer je wederzijds begrip. Als je regelmatig zo’n financiële date inplant, bijvoorbeeld twee keer per jaar, leer je elkaar veel beter kennen en snap je elkaars geldgedrag beter. Pas dan kun je naar gezamenlijke financiële doelen kijken.”
Ontdek je geldgedrag
Met deze twee tips:
1. Kaartspellen met geld vragen
Inzicht krijgen in je financiële patronen? Daar helpt het Money Talks-geldscriptsspel bij. Op elke kaart staat een stelling over geld, die je beantwoordt door ’m onder vier andere kaarten te leggen: ‘Ja, dat ben ik’, ‘Soms’, ‘Nee, dat ben ik niet’ of ‘Typisch mijn partner’. Alles beantwoord? Draai dan de ‘Ja, dat ben ik’-kaarten om. Op de achterkant staan de vogels die bij jouw geldscript horen. Inclusief duidingskaarten met uitleg en tips. Er is ook een spel dat financiële gesprekken toegankelijk en leuk maakt: Money Talks-gesprekskaarten. Dit spel bevat vragen over bijvoorbeeld spaardoelen en toekomstplannen. €32,95, te bestellen via financialpsychologyinstitute.eu/moneytalks
2.Tips voor een goed gesprek
Praktische tips van Anne Abbenes om het gesprek over geld aan te gaan: schrijf van tevoren op waar je het met elkaar over wil hebben. Kies één of twee onderwerpen. Kies een rustig moment en zorg ervoor dat het gesprek niet te lang duurt. Een paar korte afspraken zijn fijner dan één lange sessie. Zet je telefoon uit en pak er een kookwekker bij: wie aan de beurt is, krijgt vijf minuten. Begin elke zin met ‘ik’, zodat je het bij jezelf houdt. Luister naar elkaar en laat elkaar uitpraten. Bedenk dus niet alvast wat jij straks gaat zeggen.