Nederland is vol en de Europese grenzen moeten dicht, maar kom je uit een Westers land en breng je een zak geld mee, dan ben je van harte welkom. Oneerlijk, meent journalist Pim Nugteren.
Vluchteling
“Kalm glijden mijn ogen langs de glazen vitrine. Een verroeste sleutelbos, een ansichtkaart en een oude klassenfoto verschuilen zich achter het glas. Het is woensdagmiddag en samen met mijn goede vriend Armèn slenter ik door het Tropenmuseum in Amsterdam om een expositie over Aleppo te bekijken.
Armèn vluchtte drie jaar geleden, op vijfentwintigjarige leeftijd, uit deze Syrische stad vanwege de oorlog en zijn geaardheid, die daar niet geaccepteerd werd. En nu lagen de paar persoonlijke eigendommen, die hij nog mee wist te nemen, hier uitgestald in een museum. Een eer, maar wel een waarvan het de vraag is of je er jaloers op zou moeten zijn.
Armèn is een slimme jongen. Hij heeft zich de Nederlandse taal binnen ongekende tijd eigen gemaakt, werkt inmiddels als ambassadeur voor Vluchtelingenwerk Nederland, studeert aan de Hoge Hotelschool en liep stage bij één van Amsterdams meest luxe hotels. Je zou hem een schoolvoorbeeld van inburgering kunnen noemen. Een ‘goed gelukt geval’ waar zelfs Geert Wilders nog trots op zou zijn. Al heeft Armèn een lange weg moeten afleggen.”
Arabische Droomprins
“Dat Armèn niet het enige inburgeringsverhaal in mijn leven zou worden, wist ik op dat moment nog niet. Zo’n drie jaar geleden leerde ik mijn vriend kennen. Waar mijn moeder mij altijd het liefst met een ‘Jan van op de hoek’ ziet aankomen, viel ik met volle overgave voor de charmes van mijn Arabische droomprins. We ontmoetten elkaar toen hij op vakantie was in Amsterdam, maar hij woont in Algerije.
Er is een enorme berg papierwerk nodig om iemand van buiten Europa überhaupt in Nederland op vakantie te kunnen laten komen. Een uitnodigingsbrief waarin ik moest verklaren wat ‘de vreemdeling’ hier kwam doen, een logiesverstrekking, een bewijs van garantstelling voor alle mogelijke kosten, die hij voor de Nederlandse staat zou kunnen maken, mocht hem iets overkomen, en een vaste arbeidsovereenkomst van mijn kant samen met mijn vijf laatste loonstrookjes. Dat moest dan ook nog allemaal officieel gemaakt worden met een stempel van het stadhuis.
Vervolgens ging het hele pakket op de post en moest mijn liefde aan de andere kant van de wereld een afspraak zien te maken bij de Nederlandse ambassade voor zijn visumaanvraag. Dit bleek enkel te kunnen via een website die vanuit zijn land niet werkte. Dus ging ik zelf maar bellen met de Nederlandse ambassade. Uiteindelijk lukte het; mijn grote liefde mocht voor maximaal dertig dagen op vakantie naar Nederland. Maar het hele traject had mijn ogen geopend. Waar wij met één druk op de knop de hele wereld overvliegen, zitten anderen simpelweg gevangen in het land waar ze puur per toeval geboren zijn. Oneerlijk, als je het mij vraagt.”
Procedure uit het jaar nul
“Naarmate onze liefde groeide, bleef die harde en oneerlijke realiteit ons achtervolgen. Na een paar bezoeken heen en weer waren we er zeker van: we konden niet zonder elkaar. Maar nog altijd moet er voor elk bezoek een visum aangevraagd worden. En als mijn vriend voor langere tijd naar Nederland zou willen komen, dan zijn de regels al helemaal streng. Dan zal hij eerst het Basisexamen Inburgering moeten halen, voor we een procedure voor gezinshereniging, het MVV, Machtiging voor Voorlopig Verblijf, kunnen starten.
Een procedure die in mijn ogen dateert uit het jaar nul. Want waarom zou iemand eerst Nederlands moeten leren om welkom te zijn in een land waar de bediening op elk terras je in het Engels aanspreekt? En je ook bij het afrekenen van je kleding in een willekeurige Zara echt niet ver komt met de Nederlandse taal? Al helemaal in een stad als Amsterdam, waar ik woon en waar hij dus ook zal komen te wonen. Bovendien leert iedere Nederlander Engels. Ik vind dat als je de Engelse taal machtig bent, dat meer dan voldoende is om je in ieder geval de eerste tijd prima te redden in ons land.”
Overbodig papierwerk
“Vluchtelingen, zoals Armèn, hoeven níet eerst het Basisexamen Inburgering te halen. Logisch, want er was de nodige haast om hem, gezien de erbarmelijke situatie in zijn land van herkomst, Syrië, hier zo snel mogelijk een veilig onderkomen te bieden. Om aan de bak te kunnen komen in ons land moesten wel eerst zijn examens vertaald worden naar de Nederlandse norm. En waar Armèn in zijn land van herkomst al jaren met succes een hotel runde, belandde hij hier door ons strenge inburgeringsproces weer terug in de schoolbanken.
Zo werd zijn universitaire diploma uit Syrië hier vertaald naar een MBO+-diploma, waardoor hij om hetzelfde werk als voorheen te kunnen doen, weer terug naar school moest. Iets wat hem een achterstand op de arbeidsmarkt oplevert waar geen cursus Nederlands meer iets aan kan doen. Diezelfde arbeidsmarkt wordt aan de andere kant meer en meer gedomineerd door Westerse expats en exchange students die zich dan weer níét eerst de Nederlandse taal eigen hoeven te maken voor een felbegeerde verblijfsvergunning.
Dat burgers afkomstig uit de lidstaten van de Europese Unie vrij mogen reizen en daardoor, wanneer ze willen en voor zolang ze willen, in ons land mogen verblijven, begrijp ik. Dat is nu eenmaal één van de redenen waarom we de Europese Unie zijn begonnen. Maar waarom landen als Amerika, Japan en Australië als uitzondering ook dezelfde rechten krijgen, gaat mijn petje te boven.”
Oneerlijk
“Of nou ja, eigenlijk kan ik wel een gokje wagen. Ze brengen geld naar ons land. Wanneer het om derdewereldlanden gaat, denken we meteen aan vluchtelingen. We hebben er nog altijd onze handen vol aan en dus proberen we het voor andere, van buiten Europa afkomstige, burgers zo moeilijk mogelijk te maken om ons land binnen te komen. Grenzen worden in de vorm van stapels overbodig papierwerk en onnodige, achterhaalde inburgeringstoetsen onevenredig verhard en verscherpt. ‘Nederland is vol’ en als je de taal niet spreekt dan ben je hier niet welkom. Maar kom je als expat een berg geld brengen? Dan ben je van harte welkom en helpen we je in ons beste Engels maar al te graag aan een biertje op het terras of een nieuwe outfit bij de Zara.”
Tekst: Pim Nugteren Beeld: Istock
