De oppositie: ‘Met adoptie red je geen kinderen’

'Ik voel me nog steeds ontheemd'

Een veelgenoemde reden om een baby uit bijvoorbeeld China, Nigeria of Zuid-Afrika te adopteren is om het kind een beter leven te geven. Jony (42), zelf geadopteerd, vraagt zich af of dat wel zo is.

“Vanuit Zuid-Korea kwamen mijn zusje en ik terecht in ’s-Gravenpolder, een klein, gereformeerd dorp in Zeeland. Spleetogen en gitzwart haar zoals dat van ons waren ze daar niet gewend, dus er werd vanwege ons ‘anders-zijn’ altijd naar ons gekeken. Dat gevoel ervaar ik nu nog steeds regelmatig. Zelfs al woon ik in Amsterdam, waar ze toch wel wat gewend zijn, word ik er om de haverklap op geattendeerd niet van hier te zijn. Mensen beginnen bijvoorbeeld in het Engels tegen me te praten, omdat ze ervan uitgaan dat ik buitenlands ben. Als ze dan merken dat ik gewoon Nederlands spreek, willen ze weten hoe dat komt. Zonder enige gêne horen ze me uit over mijn afkomst, achtergrond en verleden, waarbij ze soms pijnlijke punten aansnijden waarover ik het met een wildvreemde helemaal niet wil hebben. En enige weken geleden moest ik een huisarts, een opgeleid iemand dus, nog uitleggen waar mijn Nederlandse achternaam toch vandaan kwam. Nee, ik ben niet getrouwd met een Nederlander. Nee, ik ben hier niet geboren. Ja, mijn ouders zijn wel Nederlanders. Anno 2019 snapte deze man nog steeds niet hoe je met een andere achtergrond toch Nederlands kon zijn. Soms kan ik over dit soort dingen heen stappen, maar andere keren wekt het boosheid, irritatie en oud zeer op. Al met al is het gewoon doodvermoeiend altijd maar mijn verhaal te moeten vertellen.”

Afstand doen is onnatuurlijk

“Een kind een beter materieel leven geven. Een zorgzame omgeving. Ouders geven die het in het land van herkomst niet heeft, als het kind wees is. Een menswaardig bestaan. Er zijn allerlei argumenten om buitenlandse adoptie te verantwoorden. In het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind staat ook dat ieder kind, waar ook ter wereld, recht heeft op een goede lichamelijke en geestelijke verzorging, minimale materiële zorg, ouders en een liefdevolle omgeving om in op te groeien. Alleen, wat is een beter leven? Wat is rijkdom?

Je kunt aan spullen alles bezitten wat je hartje begeert, maar als je constant het gevoel hebt dat je door je omgeving niet wordt geaccepteerd en dat je altijd maar je aanwezigheid moet verklaren, weet ik niet of dat wel tot een beter leven leidt. Ook die liefdevolle omgeving komt lang niet altijd uit de verf. Ouders die adopteren omdat ze zelf geen kinderen kunnen krijgen of vanuit het nobele idee een kind te redden, hebben vaak torenhoge verwachtingen. Bij mij is het goed gegaan, ik beschouw mijn adoptieouders echt als mijn ouders en heb een heel fijne band met hen. Maar ik weet van andere adoptiekinderen dat die enorme verwachtingen van adoptieouders tot een verwrongen relatie kunnen leiden.

Bovendien hebben de meeste geadopteerde kinderen in het land van herkomst wel degelijk ouders, en is het soms onduidelijk of die ook echt weloverwogen afstand van hun kinderen hebben gedaan. Door mensenhandel en criminele tussenpersonen worden sommige ouders gedwongen hun kind weg te geven. Ik denk in elk geval dat het niet natuurlijk is om je kind af te staan, en weet van mijn eigen biologische moeder dat ze er spijt van heeft.”

Karaktereigenschappen

“Toch, als een kind inderdaad in mensonwaardige omstandigheden verkeert, gun je dat natuurlijk een beter leven. Maar in plaats van het te adopteren en naar een compleet ander land te verschepen, waar het onvermijdelijk te maken krijgt met identiteits- en aanpassingsproblemen, lijkt het mij veel verstandiger deze kinderen te helpen door de situatie in hun eigen land te verbeteren. Laten we bijvoorbeeld een bijdrage leveren aan opvang, jeugdbescherming en leefomstandigheden ter plekke, zodat de kinderen daar een hoopvollere toekomst tegemoetgaan. Dat is ook wat de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming al voorstelde in 2016. En deze geluiden gaan steeds vaker op.

De Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming wil zelfs dat adoptie vanuit China, Amerika en EU-landen, momenteel de ‘hofleveranciers’ van buitenlandse adoptiekinderen, direct wordt stopgezet. Dit omdat in China niet na te gaan is of de procedures wel volgens de regels verlopen en omdat de Verenigde Staten en EU-landen in staat zouden moeten zijn kinderen in een gezin in eigen land te laten opgroeien. Ik ben het daar honderd procent mee eens. Dat soort landen hebben de middelen om binnenlandse adoptie te organiseren, waardoor kinderen tussen mensen en in een cultuur opgroeien die hun eigen zijn. Volgens mij is dat veel beter voor de ontwikkeling van een gezond gevoel van identiteit.

Toen ik zelf terug was in Korea, herkende ik veel van mezelf in de cultuur, ook al ben ik daar als baby maar heel kort geweest. Karaktereigenschappen en denkwijzen die ik eerder niet kon plaatsen, bleken opeens totaal vanzelfsprekend. Het was fijn dat ik dingen toen eindelijk een plek kon geven en dat ik erachter kwam dat trekjes die ik vroeger ‘raar’ vond van mezelf eigenlijk heel normaal waren.”

Identiteitscrisis

“Ook Madonna en Angelina Jolie hebben kinderen geadopteerd, maar ik heb daar dus een ontzettend dubbel gevoel bij. Ze bedoelen het vast goed, maar of het kind er zelf uiteindelijk bij is gebaat, betwijfel ik ten zeerste. Je weet nooit wat de gevolgen voor hem of haar zullen zijn. Tijdens mijn puberteit ben ik in een pittige depressie beland. Ik zat midden in een identiteitscrisis. Zou ik arm en toekomstloos in Korea net zo ongelukkig zijn geweest als nu in Nederland, waar ik allerlei kansen heb? vroeg ik me af. Of zou ik er juist gelukkiger zijn geweest, omdat ik onder mensen zou zijn die me niet als anders zagen en behandelden?

Het zijn vragen waarop ik natuurlijk nooit een antwoord ga krijgen, maar dat neemt niet weg dat ik er totaal in verstrikt ben geraakt. En nog steeds voel ik me ontheemd en nergens echt thuis, niet in Nederland en niet in Korea. Wat mij betreft is de enige juiste reden voor adoptie dan ook wanneer een kind geen ouders meer heeft en dan pleit ik er zeker voor dat het kind in eigen land wordt geadopteerd.”

Beeld: IStock

Laatste nieuws