De oppositie: ‘Feministen zijn te veel met zichzelf bezig’

Volgens Yelena zijn veel feministen meer ego’s dan zusters.

In de strijd voor gelijke rechten en gelijke behandeling zouden vrouwen aan elkaars zijde moeten staan, toch? Maar volgens Yelena Myshko (34) zijn veel feministen meer ego’s dan zusters.

Zichzelf op de borst kloppen

“Een aantal jaar geleden sloot ik me aan bij FEMEN, een Oekraïense feministische protestgroep die bekend is geworden door met ontbloot en beschilderd bovenlijf op publieke evenementen te verschijnen. Als performancekunstenaar sprak de kracht en lichaamstaal waarmee deze activistes zich manifesteerden me aan, dus ik werd afdelingsleider. Als zodanig zette ik me in om met de Nederlandse tak van de organisatie van ons te laten horen, waarvoor ik offers in de vorm van tijd, energie en financiële middelen bracht. Maar de hoogste internationale leider, Inna Shevchenko, had totaal geen oog voor deze bijdrages."

"Ik herinner me een bijeenkomst en de aankondiging van het tienjarig jubileum van de organisatie, waarop ze het bestaan van FEMEN Nederland volledig negeerde om vooral haar eigen verhaal naar voren te brengen en zichzelf op de borst te kloppen. Nadat ik de groep daarop verliet, zag ik bij de groep Feministisch Verzet hoe die zich inspande voor het verspreiden van pamfletten, waarin ze duidelijk maakten dat ze het niet eens waren met FEMENs houding ten opzichte van islamitische vrouwen. En toen ik me vervolgens aansloot bij Ask Annabel, de studentenorganisatie van de opleiding Genderstudies van de Utrecht Universiteit, kreeg ik daar te maken met leden die het afkeurden dat ik een interview aan De Telegraaf had gegeven over mijn samenwerking met de jonge islamitische imam Salima Essakkati. Behalve dat de krant te rechts zou zijn en de journalist met wie ik had gesproken daarom gevaarlijk, vinden linkse feministen een islamitische vrouw niet acceptabel als rebel. Vandaar hun kritiek."

Geen ruimte voor anders

"Waarom er zo veel haat en nijd is tussen feministen onderling, zo veel kritiek en boosheid, weet ik niet. Maar de solidariteit is ver te zoeken. Misschien heeft het ermee te maken dat ze allemaal bezig zijn met hun eigen werkelijkheid. Iedereen houdt er eigen ideeën over feminisme op na, en velen lijken weinig begrip of tolerantie te kunnen opbrengen voor andere visies. Zwarte feministen verwijten blanke feministen niets van hun situatie te begrijpen, omdat zij nooit een koloniale onderdrukker hebben gekend, terwijl mijn achtergrond als Oekraïense niets te maken heeft met het westers kolonialisme, en maken ze zich druk als Turkse feministen zich ‘women of colour’ noemen."

"​​​​Queers streven naar genderneutrale toiletten, terwijl ik islamitische feministen ken die vanwege hun culturele achtergrond geen wc met een man willen delen. Wat ik heb gemerkt in de tijd dat ik was aangesloten bij die verschillende feministische groepen, is dat ze vooral met zichzelf bezig zijn en zowel elkaar als anderen veel beperkingen opleggen. Ze houden er uitgesproken opvattingen op na, waarbinnen geen ruimte is voor afwijkende meningen.”

Dubbele moraal

“Ik denk dat iedere vrouw haar eigen redenen heeft om feministisch te zijn en ik vind al die redenen even belangrijk. We hebben allemaal een andere achtergrond, komen uit andere culturen, hangen andere geloven aan. We hebben andere ideeën, andere problemen en andere kwesties die we belangrijk vinden. Daarmee hebben we allemaal ons eigen feminisme. Toch zouden we elkaar daarin niet moeten tegenwerken. We zouden juist open moeten staan voor elkaar en elkaar moeten helpen, in plaats van ruzie te maken over wat wel of niet gepast of geoorloofd is. Dat is in elk geval wat ik zelf probeer te doen."

"In mijn samenwerking met Salima, net als ik een feministisch kunstenaar, stuitte ik op een verschil van mening met betrekking tot het boerkaverbod. Zij is tegen de boerka, terwijl ik vóór ben, omdat ik vind dat vrouwen alles moeten kunnen dragen wat ze willen. Dat meningsverschil had kunnen leiden tot een conflict. Ik had onze samenwerking kunnen opzeggen, boos op haar kunnen worden en haar van alles kunnen verwijten. Maar ik besloot de situatie te gebruiken in een performance, waarin ik naakt onder een boerka zal gaan. Topless op straat is immers ook verboden, hoewel mannen gewoon met blote borst mogen lopen. Zo inspireerde een andere mening dan de mijne me om deze dubbele moraal ten opzichte van kledingvoorschriften voor vrouwen en mannen uit te dagen."

"Omgekeerd hield Salima me niet tegen om dit zo te doen. Mijn missie is andere vrouwen te helpen om hun hart te volgen. Nu we ver zijn gekomen in het verwerven van gelijke rechten en gelijke behandeling, is dat waar feminisme voor mij vooral over gaat. Het staat voor mij voor kracht, voor eigenzinnigheid, zelfstandigheid en initiatief nemen. Iedereen heeft een eigen beleving, denkt anders over werk, relaties, sex, kinderen, politiek, et cetera. Ik zou willen dat iedere vrouw die eigen identiteit gaat uitdragen. Dat kan ik natuurlijk niet eisen, maar omdat ik dit idee zelf zo inspirerend en mooi vind, wil ik die delen in de hoop andere vrouwen daarmee te inspireren.”

Mensen verbinden

“Omdat Salima en ik ons allebei niet konden vinden in wat er momenteel aan feministen en feministische groepen bestaat, besloten we onze krachten te bundelen in een eigen project. Zij als avant-garde imam die veel brieven schrijft aan publieke personen en die publiceert, en ik als ex-FEMEN-activiste die veel in de publieke ruimte en met media doet, willen we laten zien dat tegenpolen ook bondgenoten kunnen zijn en een dialoog kunnen openen. Ons doel is om mensen te verbinden en met elkaar in gesprek te brengen om zo verandering te bevorderen in plaats van te vechten over standpunten en visies. In de beginjaren van het feminisme was die solidariteit er wel. Ik vind dat we daar in de post-feministische wereld waarin we nu leven weer naar terug moeten.”

Tekst: Carlijn Simons | Beeld: iStock

Laatste nieuws