/https%3A%2F%2Fcdn.pijper.io%2Fsource%2Fgrazia%2Fgrazia%2F2020%2F01%2Fvrouwenrechten.jpg "Real life: 'Yasaman offerde zich op voor de vrouwen in Iran'")
Onlangs werd Yasaman Aryani (24) uit Iran veroordeeld tot zestien jaar gevangenisstraf. Omdat ze bloemen uitdeelde in de metro. Zonder hoofddoek.
Viral
'Samenspanning tegen de nationale veiligheid en de staat’ en ‘het aanmoedigen en voorbereiden van corruptie en prostitutie’. Daarvan werden Yasaman en haar moeder Monireh beschuldigd nadat een video van de twee viral ging. Te zien was dat ze bloemen uitdeelden in de metro in Teheran, de hoofdstad van Iran. De vrolijke, dappere Yasaman is een jonge vrouw die houdt van bergbeklimmen en acteren en droomt van een wereld waarin vrouwen kunnen dragen wat ze willen. Vlak voordat ze de vrouwencoupé (in Iran mogen mannen en vrouwen niet samen reizen) instapte zei ze: “Ik wil alle meisjes aanmoedigen hun hijab af te doen en te genieten van het mooie lenteweer. Mijn moeder en ik dromen van een wereld waarin vrouwen schouder aan schouder staan, met of zonder hijab en zonder elkaar te veroordelen.” De twee werden vlak nadat het filmpje online kwam opgepakt en veroordeeld. Nu zitten ze onder gruwelijke omstandigheden vast in de beruchte Evin gevangenis in Teheran.
Gemarteld
Amnesty International voert actie tegen de absurde straf die Yasaman en haar moeder hebben gekregen. Elke Kuijper van Amnesty Nederland: “In de Evin gevangenis zitten veel politieke gevangenen, mensen die een mening hebben en die laten horen. De omstandigheden zijn afschuwelijk. Gevangenen worden gemarteld, het voedsel en de medische hulp zijn heel slecht, ze worden vaak ziek. Het is een zware plek. De kans is groot dat Yasaman in eenzame opsluiting zit en wordt gemarteld en mishandeld. Ook weten we dat ze onder druk is gezet om een bekentenis af te leggen. Er is gedreigd om ook haar familie en vrienden op te pakken.” De afgelopen twee jaar kwamen steeds meer Iraanse vrouwen in opstand tegen de hoofddoekverplichting. Deze plicht werd ingevoerd in de jaren zeventig toen Ayatollah Khomeini aan de macht kwam. Elke: “Mensen willen het niet meer en de laatste jaren durven steeds meer vrouwen in opstand te komen. Er zijn veel acties geweest van vrouwen die op straat hun hoofddoek afdeden en ze aan een stok hingen. Of vrouwen die zichzelf filmden met hun haar in de wind. Helaas is het zo dat hoe meer vrouwen zich ertegen gaan verzetten, hoe harder de autoriteiten het gaan onderdrukken. De straffen worden zwaarder en langer, de Iraanse autoriteiten houden niet van tegenspraak en kritiek. Toch heb je voorlopers en activisten zoals Yasaman nodig. Mensen die bereid zijn zichzelf op te offeren. Yasaman heeft al eerder vastgezeten. Toch nam ze weer een risico; ze wist dat de kans dat ze gestraft zou worden met haar ‘bloemen-actie’ groot was, toch deed ze het. Ze gaat door en is moedig. Ze is bereid grote risico’s te nemen om verandering teweeg te brengen in haar land.”
48 Zweepslagen
Yasaman en haar moeder zijn veroordeeld tot zestien jaar gevangenisstraf. Daarvan moeten ze er zeker tien jaar uitzitten. “Het kan dat ze eerder vrijkomen, dat onze acties invloed hebben. We hebben eerder actie gevoerd voor activisten in Iran. Bijvoorbeeld voor Nasrin Sotoudeh. Zij is een bekende advocaat die vrouwen die protesteerden tegen de hoofddoek-verplichting verdedigde en mensen die de doodstraf kregen steunde. Ze heeft jaren vastgezeten en is mede dankzij acties van Amnesty vrijgekomen. Helaas is ze dit jaar weer opgepakt en heeft ze nu een schandalige straf gekregen van 38 jaar gevangenisstraf en 148 zweepslagen. Ook voor haar voeren we nu weer keihard actie.” Wat onlangs ook tot veel ophef leidde, was de aanklacht tegen Sahar Khodayari. Zij had zich vermomd als man om een voetbalwedstrijd te kijken. Vrouwen mogen in Iran een voetbalstadion niet in. Het meisje werd ontdekt door een bewaker en aangegeven. Ze besloot haar straf niet af te wachten en stak zichzelf in brand voor het gebouw van het gerechtshof in Teheran. Voor Sahar heeft actie voeren helaas geen zin meer, maar zowel voor Yasaman, haar moeder als voor Nasrin komen wereldwijd ontzettend veel brieven binnen bij Amnesty. “Wij zorgen dat deze bij de autoriteiten in Iran terechtkomen en hopen dat die druk toch iets doet en ze eerder vrijkomen. Helaas is het een extreem land. Een deel van de wetgeving is gebaseerd op de sharia, een streng Islamitische wet waarin straffen als amputatie, steniging en zweepslagen worden gegeven voor homo- seksualiteit, overspel en je niet houden aan de kledingvoorschriften.”
Wil je Amnesty’s actie ook steunen? Ga dan naar amnesty.nl/forms/writeforrights-yasaman.
Tekst: Annemieke Riesebos | Beeld: iStock