Duizenden Nederlanders waren in 2019 slachtoffer van een (ex)partner die in hun mails snuffelt en hun socials in de gaten houdt. Eva en Janneke overkwam het ook. "Hij las mijn mails, Facebook en Instagram."
Bespioneren
Kijk je weleens stiekem in de telefoon van je vriend? Je weet best dat je je daarmee op glad ijs begeeft, dat je zoiets gewoon niet hoort te doen. Maar sommige mensen hebben geen gêne en gaan nog veel verder, zo blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws. Duizenden Nederlanders worden digitaal bespioneerd door hun (ex-) partner, zeggen cijfers van antivirus-bedrijven. Het aantal zogenaamde stalkerware-infecties nam spectaculair toe van een paar honderd in 2018 tot bijna zevenduizend in 2019. Die stalkerware is simpel en goedkoop aan te schaffen, en een rancuneuze ex of een wantrouwige vriend kan met dit soort malware moeiteloos jouw telefoon hacken en ongegeneerd meegluren met wie je chat, mailt of appt.
Hoewel Eva (42) nog steeds niet precies weet hoe haar toenmalige partner toegang tot haar digitale leven kreeg, weet ze wel dat de spionage verregaande gevolgen had. "Opeens had ik geen toegang meer tot een aantal fora waar ik op zat", vertelt ze. “Ik zou haatdragende taal hebben gebruikt, zo luidde de reden van de blokkering. Andere online accounts bleken in hun geheel verwijderd of de wachtwoorden ervan waren gewijzigd zonder dat ik iets had gedaan. Mijn Skype werd vanaf andere computers opgestart, en vrienden vertelden me dat ze rare mails van me kregen waarin ik dreigementen uitte. Natuurlijk vertelde ik mijn vriend over deze rare zaken, en hij probeerde me netjes te helpen. Geen moment kwam het in me op dat hij er weleens achter zou kunnen zitten."
Iedereen verdacht
In het geval van Janneke (38) kwam er niet eens speciale software aan te pas. “Vanuit het idee dat iemand bij mijn mail en sociale media moest kunnen als mij iets zou overkomen, had ik mijn vriend – toen we nog samen waren – mijn wachtwoorden gegeven. Iets waar ik totaal niet bij stilstond toen het uitging. Omdat we nog dingen moesten regelen over ons huis communiceerden we via e-mail. Daarin maakte hij opmerkingen waaruit duidelijk werd dat hij op de hoogte was van wat ik op Facebook en Instagram postte. Vreemd, vond ik. Want omdat we op een vervelende manier uit elkaar waren gegaan, had ik hem daar geblokkeerd. Toch bleek dat hij zelfs mijn nieuwe adres wist, terwijl ik dat juist strikt geheim voor hem had willen houden.” Janneke ging ervan uit dat gemeenschappelijke vrienden haar ex hadden verteld wat ze op de sociale media deelde. Hoe kon hij anders weten wat voor berichten ze daar plaatste? Maar zelfs nadat ze degenen die mogelijk informatie aan hem doorspeelden ontvriendde, stopte het niet. Met als gevolg dat ze enorm achterdochtig en wantrouwig werd. Net als Eva: “Omdat ik geen idee had wie er in en met mijn accounts zat te rommelen, verdacht ik op een gegeven moment alles en iedereen. Ik voelde me onveilig en bekeken, ook thuis. Bovendien begon ik aan mezelf te twijfelen. Ik ben toch niet gek, dacht ik? Ik verzin dit toch niet?”
Wees gewaarschuwd
Uiteindelijk kwam Eva er via een ex-vriendin van haar vriend achter dat hij het was die haar bespioneerde. Bij haar had hij namelijk hetzelfde gedaan. Hoewel hij alles ontkende, maakte ze het onmiddellijk uit. Janneke ontdekte na een aantal maanden dat haar ex de schuldige was, waarop ze dezelfde dag nog al haar wachtwoorden veranderde. Maar ondanks dat beiden nu weer digitaal veilig zijn, hielden Eva en Janneke een stressstoornis over aan alle angst en spanning die erbij kwam kijken. De website SafetyNed.org, speciaal in het leven geroepen om vrouwen te helpen bij het beschermen van hun online-leven, raadt dan ook stellig aan om een toegangscode in te stellen, vreemde apps te verwijderen en je telefoon naar de fabrieksinstellingen te resetten om spyware te deleten. Ook luidt het advies altijd uit te loggen na het gebruik van een app, je privacy-instellingen nog eens grondig te bekijken om te zien welke informatie je waar deelt en na te gaan welke apparaten allemaal toegang hebben tot jouw accounts. “Je gaat er niet van uit dat iemand met wie je bent of bent geweest tot zoiets in staat is. Maar echt, wees voorzichtig,” zegt Eva. Janneke is het met haar eens: “Iemand die niet wil dat de relatie over is, is tot gekke dingen in staat. Als ik mijn wachtwoorden en accounts direct had veranderd, had ik me niet zo onveilig hoeven voelen.”
Tekst: Carlijn Simons | Beeld: iStock
