Deze pandemie is ook een feministische kwestie. Grazia legt uit hoe de coronacrisis vrouwen méér raakt dan mannen.
Gevolgen
"Vrouwen in de wereld dragen onevenredig veel de lasten, thuis en in de economie”, sprak secretaris-generaal van de VN António Guterres. Pandemieën raken vrouwen anders dan mannen. Een goed voorbeeld was de ebola-uitbraak in 2014 in West-Afrika. Alle medische aandacht ging ineens naar de epidemie en kraamzorg werd verwaarloosd, met een schrikbarende stijging van de moeder- en babysterfte tot gevolg.
Ongelijke verdeling
Noortje Willems (33), communicatie-adviseur bij het Kennisinstituut voor Emancipatie en Vrouwengeschiedenis Atria vertelt: “Het gaat niet om nieuwe problemen, maar de coronacrisis kan bestaande ongelijkheid vergroten, en dit raakt vooral vrouwen.” Een van die problemen is de druk op de ongelijke werk- en zorgverdeling tussen partners. Ook in Nederland is het vaak nog de norm dat de man fulltime werkt en de vrouw parttime. “De verwachting is dat degene die de zorgtaken al deed, nu nog meer op zich neemt. Uit onderzoek blijkt ook dat vrouwen thuis meer emotiewerk op zich nemen, denk aan het ondersteunen bij thuisscholing en het plannen van boodschappen. Er komt dus meer op de schouders van vrouwen.” Moeder van drie Bianca (41) herkent dit wel: “Omdat mijn vriend nog gewoon naar zijn werk moest, kwam de zorg en thuisscholing van onze drie kinderen helemaal op mij terecht. Ik was zowat drukker met school dan mijn tweeling die in groep 5 zit. School zei: ‘Voer de druk niet te veel op, dat bederft de sfeer thuis’, maar ondertussen werd ik wel steeds op mijn vingers getikt als de opdrachten niet stipt op tijd af waren. Ik moest ’s avonds thuis mijn eigen werk doen, omdat dit onmogelijk te combineren was.”
Vrouwen in de frontlinie
Ook Anne-Floor Dekker (39), programmamanager Gender, Vrede en Veiligheid bij het platform WO=MEN is ervan overtuigd dat de pandemie een ander effect heeft op vrouwen dan op mannen. “Vrouwen zijn oververtegenwoordigd in beroepen die in de frontlinie actief zijn, zoals in de zorg. Ook zijn ze in de meerderheid in sectoren als de kledingindustrie, huishoudelijk werk en sexwerk. Het zijn (vooral) vrouwen die geen vast contract hebben, en daarom nu eerder hun baan verliezen, geen recht hebben op voorzieningen en werken in slechte arbeidsomstandigheden. In veel landen zijn het ook de vrouwen die naar de markt moeten om te zorgen dat er voedsel is. Daar is social distancing bijna onmogelijk, dus vangen met name vrouwen de klappen. Ook vrouwen- rechtenactivisten worden hard geraakt. In Colombia werd vrouwenrechtenactivist Carlota Isabel Salinas Pérez vermoord, omdat ze door de coronamaatregelen zich niet kon verplaatsen om zo uit handen van haar tegenstanders te blijven. We zien ook wereldwijd dat vrouwenorganisaties nu niet samen kunnen komen, omdat ze anders gevaar lopen.” Grote gevolgen dus. Maar, wat kunnen we hiertegen doen? Dekker: “Deze crisis maakt duidelijk dat er een grotere vertegenwoordiging van vrouwen op besluitvormingsniveau moet komen. Vaak zitten vrouwen in bovengenoemde sectoren niet aan tafel als de belangrijke besluiten worden genomen. Mannen kunnen zeker meedenken, maar zien dingen over het hoofd als ze de enige vertegenwoordigers zijn.”
Abortuspil
Ook vrouwen die een abortus willen ondergaan, maar met coronaklachten rondlopen, hebben nu een serieus probleem, omdat ze geacht worden thuis te blijven. “Ik was net te laat voor de abortuspil, omdat je deze alleen zelf mag ophalen bij de abortuskliniek”, vertelt een jonge vrouw, die anoniem wil blijven. Op 10 april heeft de rechter het verzoek om de abortuspil thuis te kunnen ontvangen namelijk afgewezen. Journalist Milou Deelen: “Ik postte een foto op Instagram van mijn buik met daarop de tekst: óók nu baas in eigen buik – de befaamde leuze van de Dolle Mina’s. Vervolgens ontving ik reacties als: ‘‘In deze tijd kunnen we jullie rechten afpakken’.” “Gevaarlijk”, zegt Anne-Floor Dekker. “Conservatieve regimes in bijvoorbeeld de VS en Hongarije grijpen de crisis aan om hun eigen agenda erdoor te duwen. In Texas is het recht op abortus tijdelijk stopgezet, omdat het ‘geen levensbedreigende ziekte’ is en het ‘van ondergeschikt belang’ is. Dit heeft enorme impact op de rechten van vrouwen.
In Hongarije is premier Orbán bezig met het terugdringen van vrouwenrechten, iets wat hij kan doen omdat er nu weinig tegenspraak is van het parlement.” Daarnaast is er een forse toename van het huiselijk geweld tijdens de coronacrisis, zo is uit onderzoek gebleken. “Partners zitten voortdurend op elkaars lip, soms met kinderen thuis, en soms hebben ze last van het (deels) wegvallen van hun inkomen. Het veroorzaakt veel stress; een risicofactor voor het ontstaan of verergeren van geweld”, legt Noortje Willems uit. De slachtoffers, doorgaans vrouwen, zitten letterlijk opgesloten met hun mishandelaars. Ironisch genoeg wordt geweld tegen vrouwen internationaal al langer met een pandemie vergeleken, omdat het probleem zo omvangrijk is.”
Tekst: Milou Deelen | Beeld: iStock
